سلول‌های بدن انسان

سلول‌های بدن انسان - میترانیتا

سلول اصلی‌ترین واحد موجود زنده است و ساده‌ترین شکل زندگی که می‌تواند به خود تغذیه برساند و زنده بماند؛ بنابراین،‌ سلول‌ها بخش‌های سازنده و مستقل بدن هستند.

سلول‌های بدن شکل‌های زیادی به خود می‌گیرند و اندازه و شکل آنان تا حد زیادی به عملکرد اختصاصی سلول‌ها بستگی دارد. برای مثال، بعضی سلول‌ها به از بین بردن بیماری کمک می‌کنند، بعضی اکسیژن را در بدن منتقل می‌کنند، بعضی به ترشح پروتئین و مواد شیمیایی کمک می‌کنند و بعضی مواد غذایی را در بدن ذخیره می‌کنند.

بخش‌هایی از ساختار سلول‌ها

اندامک‌های سلول

مولکول‌ها با روش‌های مشخصی به یکدیگر متصل می‌شوند تا اندامک‌ها را شکل دهند. اندامک‌ها جزء اصلی سلول‌ها هستند. هر اندامک عملکرد خاصی در سلول دارد که به سلول امکان زنده‌ماندن می‌دهد. برخلاف تنوع بسیار سلول‌ها در بدن، ساختار اصلی همه آنها یکسان است. ساختار سلول‌ها سه جزء دارد:

  • قسمت بیرونی که به آن غشای سلول می‌گویند
  • قسمت داخلی که هسته مرکزی است.
  • قسمت میانی که دارای ماده‌ای نیمه روان به نام سیتوپلاسم است و همه اندامک‌ها را در خود دارد.

عملکرد سلول‌ها

برای اینکه سلول زنده بماند، باید عملکردهای مختلفی انجام دهد.

تنفس : همه سلول‌ها برای انجام سوخت‌وساز به اکسیژن نیاز دارند. سلول‌های غشای نیمه تراوا اکسیژن را جذب می‌کنند و از آن برای اکسیدکردن مواد غذایی و تولید گرما و انرژی استفاده می‌کنند. ضایعات تولید مثل دی‌اکسید کربن و آب در نتیجه تنفس سلول‌ها تولید می‌شوند. این مواد از طریق غشای نیمه تراوا از سلول خارج می‌شوند.

رشد : سلول‌ها توانایی رشد کردن دارند تا زمانی که بالغ شوند و شروع به تولید کنند. سلول می‌تواند رشد کند و با تولید پروتئین خود را اصلاح کند.

دفع : در حین سوخت‌وساز بدن، موادی تولید می‌شوند که دیگر استفاده‌ای برای سلول‌ها ندارند. این ضایعات از طریق غشاء نیمه تراوا دفع می‌شوند.

حرکت : قسمتی یا تمام سلول توانایی حرکت دارد. برای مثال، گلبول‌های سفید خون می‌توانند آزادانه حرکت کنند.

تحریک‌پذیری : سلول توانایی واکنش به محرک‌های شیمیایی، فیزیکی یا گرمایی را دارد. برای مثال زمانی که بافت ماهیچه‌ها با سلول‌های عصبی تحریک می‌شوند،‌ منقبض می‌شوند.

تولید مثل : زمانی که رشد سلول کامل شد، تولید مثل شروع می‌شود. سلول‌های بدن تولید مثل می‌کنند یا طی روند میتوز تقسیم می‌شوند.

چرخه زندگی سلول

سلول‌های زنده باید با تولید مثل به زندگی خود ادامه دهند، بنابراین سلول‌ها از لقاح تا بلوغ جسمی بارها تقسیم می‌شوند. زمانی که یک سلول تنها تقسیم می‌شود، دو سلول خواهر را شکل می‌دهند که کاملاً شبیه سلول اصلی هستند. طول زندگی سلول به نوع آن بستگی دارد و یک سلول ممکن است از چند روز تا چند سال زندگی کند. سلول‌ها به دو روش تقسیم می‌شوند: میتوز و میوز.

میتوز : میتوز یعنی زمانی که یک سلول فقط دو سلول خواهر تولید می‌کند که از نظر ژنتیکی کاملاً شبیه‌اند. با همین روش سلول‌های جدید بدن برای رشد و اصلاح تولید می‌شوند. تقسیم هسته مرکزی سلول در چهار مرحله انجام می‌شود (پروفاز، متافاز، آنافاز، تلوفاز) و با تقسیم سیتوپلاسم همراه می‌شود تا سلول‌های خواهر شکل بگیرد.

پروفاز : میانک یا همان سانتریول به طور همسان تکثیر می‌شود همان‌طور که کروماتید در هسته مرکزی تغییر می‌کند و به کروموزوم‌هایی تک تغییر می‌کنند. سانتریول‌ها جدا می‌شوند و دوک میتوزی را شکل می‌دهند.

متافاز : زمانی که هسته مرکزی و غشای محافظ از بین می‌روند، کروموزوم‌ها در مرکز سلول، بین سانتریول‌ها، در یک ردیف قرار می‌گیرند. سپس سانترومر هر کروموزوم تکثیر می‌شود.

آنافاز : سانترومرها تقسیم می‌شوند و کروموزوم‌های مشابه به طرف قطب‌های مخالف سلول حرکت می‌کنند.

تلوفاز : تلوفاز آخرین مرحله از میتوز است. غشای هسته دور هر هسته مرکزی شکل می‌گیرد و فیبر دوک میتوزی از بین می‌رود. سیتوپلاسم فشرده می‌شود و به نصف تقسیم می‌شود.

میوز : میوز نوعی تقسیم سلولی است که چهار سلول خواهر به وجود می‌آورد. هر سلول نیمی از کروموزوم سلول اصلی را دارد. میوز روندی برای شکل‌گیری ارگانیسمی جدید است که از پیوند اسپرم از مرد و تخمک از زن شکل می‌گیرد.

پیش از باروری، فقط ۲۳ کروموزوم در اسپرم و تخمک وجود دارد. بعد از باروری، تخمک و اسپرم با یکدیگر ترکیب می‌شوند تا سلولی واحد به نام زیگوت با ۴۶ کروموزوم (۲۳ کروموزوم از هر والد) شکل بگیرد. سپس زیگوت می‌تواند خود را از طریق تقسیم سلولی یا میتوز تکثیر کند تا جنین و در نهایت نوزاد شکل بگیرد.

 

سلول‌های بدن انسان - میترانیتا

تهیه و ترجمه توسط تیم تولید محتوای میترانیتا

دیدگاهتان را بنویسید