ساختار استخوان‌ها
ساختار استخوان‌ها
استخوان یکی از سخت‌ترین نوع بافت همبند در بدن است. این بافت زمانی که کاملاً رشد کند متشکل از آب، نمک کلسیم و مواد آلی خواهد بود. بافت استخوان نوعی بافت زنده است که از سلول‌های خاصی به نام استئوبلاست ساخته شده است. دو نوع بافت استخوان در بدن وجود دارد: بافت فشرده و بافت اسفنجی. همه استخوان‌ها هر دو نوع بافت را دارند؛ ولی میزان هریک به نوع استخوان بستگی دارد.
استخوان متراکم: قسمت سخت استخوان که بدنه اصلی استخوان‌های دراز و لایه خارجی سایر استخوان‌ها را می‌سازد.
استخوان اسفنجی: در مقایسه، این استخوان سبک‌تر از استخوان متراکم است. این قسمت از استخوان شبیه اسفنج است و در انتهای استخوان‌های دراز یا در مرکز سایر استخوان‌ها دیده می‌شود.
رشد استخوان‌ها
به روند رشد استخوان‌ها اُسیفیکیشن یا سخت‌شدن استخوان‌ها می‌گویند. استخوان‌های جنین از غضروف شفاف ساخته شده است که به دلیل اُسیفیکیشن با رشد نوزاد به استخوان تبدیل می‌شود. شکل‌گیری استخوان‌ها از اواخر ماه دوم بارداری شروع می‌شود و تا سن ۲۵ سالگی ادامه می‌یابد. اُسیفیکیشن سه مرحله دارد:
- سلول‌های شکل‌دهنده غضروف به نام کندروسیت بزرگ می‌شوند و به شکل استخوانی که باید تشکیل بدهند در یک ردیف قرار می‌گیرند.
- سپس نمک‌های کلسیم با سلول‌هایی خاص به نام استئوبلاست تنظیم می‌شوند.
- سلول‌های دیگری به نام استئوکلاست، عملکردی برخلاف استئوبلاست دارد و استخوان‌های ناخواسته را جذب می‌کنند.
فعالیت هماهنگ استئوبلاست و استئوکلاست به تشکیل مداوم استخوان‌ها کمک می‌کنند. استئوسیت سلول‌های استخوانی بالغ هستند که از استخوان در طول دوران عمرش نگهداری می‌کنند.
غضروف
غضروف بافت همبند متراکمی است که از کلاژن و فیبرهای انعطاف‌پذیر تشکیل شده است که در ماده‌ای شبیه به ژل قرار گرفته‌اند. این بافت انعطاف‌پذیر و بادوام است که شوک و ضربه‌های استخوان را کاهش می‌دهد و بنابراین از انتقال مستقیم به استخوان‌ها جلوگیری می‌کند. در بدن انسان سه نوع غضروف وجود دارد:
- غضروف شفاف که سطح استخوان‌های مفصلی را می‌پوشاند.
- غضروف لیفی که محکم و انعطاف‌ناپذیر است و بین دیسک‌های مهره‌ها قرار دارد
- غضروف ارتجاعی که بسیار انعطاف‌پذیر است و در مجرای گوش دیده می‌شود.
غضروف هیچ خونی ندارد و بنابراین نمی‌تواند مانند استخوان‌ها خودش را به راحتی ترمیم کند.
رباط‌ها
رباط‌ها بافت همبند لیفی سفید رنگی هستند که متراکم، محکم و انعطاف‌پذیرند و استخوان‌ها را در قسمت مفاصل به یکدیگر وصل می‌کنند. رباط‌ها ارتجاعی نیستند ولی انعطاف‌پذیرند، مفاصل را تقویت می‌کنند و به استخوان‌ها امکان حرکت آزادانه در محدوده‌ای ایمن را می‌دهند.
تاندون
تاندون‌ها بافت همبند تارهای لیفی به رنگ سفید و محکم‌اند که ماهیچه‌ها را به پریوستئوم استخوان وصل می‌کنند. تاندون‌ها به استخوان‌ها کمک می‌کنند که هنگام انقباض ماهیچه‌های اسکلتی بتوانند حرکت کنند.
