سیکل قاعدگی طبیعی
سیکل قاعدگی طبیعی
سیکل قاعدگی ماهانه مجموعه‌ای از تغییرات بدن زن است که وی را برای بارداری آماده می‌کند. هرماه دیواره جدیدی (آندومتر) برای ایجاد تخمک در رحم رشد می‌کند. اگر تخمک بارورشدهای برای شروع بارداری وجود نداشته باشد، دیواره رحم فرو میریزد و خونریزی خواهید داشت؛ به این خونریزی ماهانه قاعدگی یا پریودی می‌گویند که زنان از سالهای اولیه نوجوانی تا ۵۰ سالگی آن را تجربه می‌کنند.
سیکل ماهانه از اولین روز خونریزی تا اولین روز خونریزی بعدی است. میانگین سیکل ۲۸ روز است ولی داشتن سیکل بلندتر و کوتاهتر نیز طبیعی است.
سیکل قاعدگی دختران معمولاً بین ۱۱ تا ۱۴ سالگی شروع می‌شود. زنان بین سن ۳۹ تا ۵۱ سالگی پریودی‌های کمتری تجربه خواهند کرد. پریود زنان در دهه ۴۰ سالگی و دوران نوجوانی بسیار تغییر می‌کند. اگر نوجوان هستید ممکن است یک ماه هیچ سیکلی نداشته باشید. اگر نزدیک به سن یائسگی هستید، سیکل شما طولانیتر می‌شود و نهایتاً متوقف خواهد شد.
اگر در سیکل قاعدگی خود متوجه تغییرات بزرگی شدید حتماً با پزشک صحبت کنید. درصورتی که دو یا سه سیکل داشتهاید که بیش از ۷ روز طول کشیده است، در بین عادت ماهانه خود خونریزی داشتید و در ناحیه لگن خود احساس درد کردید، به پزشک مراجعه کنید.
چه چیزی سیکل قاعدگی را کنترل می‌کند؟
هورمونها سیکل قاعدگی را کنترل می‌کنند. در حین هر قاعدگی، هیپوتالاموس مغز و غده هیپوفیز سیگنالهای هورمونی را به تخمدان ارسال می‌کنند. این سیگنالها رحم و تخمدانها را برای بارداری آماده می‌کنند.
هورمونهای استروژن و پروژسترون نقش بزرگی را در تغییرات رحمی هر سیکل ایفا می‌کنند.
• استروژن پوشش رحم را میسازد.
• پروژسترون پس از تخمکگذاری افزایش مییابد و به استروژن کمک می‌کند تا دیواره رحم را ضخیم نگه دارد و برای تخمک بارور آماده کند.
• کاهش پروژسترون همراه با استروژن باعث ریزش دیواره رحم شده و قاعدگی شروع می‌شود.
تغییرات هورمونی روی قاعدگی و باروری تأثیر میگذارند. مثلاً سطح استروژن در نوجوانان متغیر و پایین است. تغییرات هورمونی نزدیک به یائسگی زنان نیز ایجاد می‌شود. به همین خاطر در دوره دوران نوجوانی و دهه ۴۰ زندگی پریودیها سنگین و نامنظم است. موارد دیگری نیز سیکل قاعدگی را تغییر میدهند. قرصهای جلوگیری از بارداری، چربی پایین، کم بودن چربی بدن یا افزایش وزن. استرس و تمرینات ورزشی سنگین نیز ممکن است سیکل قاعدگی را تغییر دهند. بارداری یکی از رایجترین دلایل عقب افتادن پریودی است.
چه زمانی اولین عادت ماهانه اتفاق میافتد؟
به طور میانگین اولین قاعدگی در سن ۱۲ سالگی شروع می‌شود ولی سن بلوغ در همه دختران یکسان نیست. پریود دختران ممکن است هرزمانی بین سن ۸ تا ۱۵ سالگی آغاز شود، اولین عادت ماهانه ۲ سال بعد از شروع رشد سینه شروع می‌شود. اگر دختری تا سن ۱۵ سالگی پریود نشده باشد باید به پزشک مراجعه کند.
عادت ماهانه چه مدت یکبار اتفاق میافتد؟
مدت زمان بین هر قاعدگی را سیکل قاعدگی مینامند (سیکل از اولین روز قاعدگی تا اولین روز قاعدگی بعدی است). سیکل برخی از دختران ۲۸ روزه است، درحالی که امکان دارد سیکل برخی دیگر از دختران ۲۴ روزه، ۳۰ روزه یا حتی بیشتر باشد. پس از بلوغ، سیکل قاعدگی بین ۲۱ تا ۴۵ روز طول میکشد، پس از گذشت چند سال به ۲۱ تا ۳۴ روز میرسد.
قاعدگی غیرطبیعی در دختران نوجوان طبیعی است. ممکن است چند وقت طول بکشد تا بدن هورمونها را منظم کند، بنابراین ممکن است دختری دو ماه ۲۸ روزه سیکل داشته باشد و یک ماه هیچ سیکلی نداشته باشد. معمولاً بعد از یک یا دو سال، چرخه قاعدگی منظمتر می‌شود. برخی از زنان در سن بزرگسالی نیز قاعدگی نامنظم دارند.
هر چه سن بالاتر میرود قاعدگی منظمتر می‌شود و دختران میتوانند زمان قاعدگی خود را پیشبینی کنند و تاریخ عادت ماهانه خود را در تقویم یادداشت کنید.
عادت ماهانه چقدر طول میکشد؟
مدت زمان پریودی در زنان متفاوت است. در برخی از زنان پریودی تنها ۲ یا ۳ روز طول میکشد و در برخی دیگری پریودی ۷ روزه است. مقدار خونریزی قاعدگی در زنان متفاوت است.
برخی از دختران نگرانند که خون زیادی در حین قاعدگی از دست میدهند. دیدن این همه خون شوکآور است ولی نگران نباشید خون زیادی از دست نمیدهید. مقدار خونی که در هر پریودی خارج می‌شود، حدوداً دو قاشق غذاخوری (۳۰ میلیلیتر) است. اکثر نوجوانان روزانه ۳ تا ۶ نوار بهداشتی عوض می‌کنند و هر چه میزان خون پریودی آنها بیشتر باشد این کار را بیشتر انجام میدهند.
علائم مرتبط با سیکل قاعدگی
بعضی از زنان در این دوره هیچگونه درد یا مشکلی ندارند. ولی برخی دیگر از زنان در حین قاعدگی یا قبل از آن علائمی را تجربه می‌کنند. این علائم معمولاً یک هفته قبل از قاعدگی شروع میشوند. ممکن است ناراحت یا عصبی باشید، در بدن خود احساس ورم کنید، سینههای شما حساس شوند، جوش بزنید و انرژی کمتری نسبت به همیشه داشته باشید. یک یا دو روز قبل از عادت ماهانه در شکم، کمر و پاهای خود احساس درد میکنید. این علائم در روزهای اول پریودی از بین میروند.
هنگامی که تخمدان در اواسط سیکل ماهانه تخمک آزاد می‌کند، ممکن است در ناحیه پایین شکم خود احساس درد داشته باشید یا برای چند ساعت لکههای قرمز مشاهده کنید. همه این علائم عادی هستند.
گرفتگی عضلات
بعضی از دختران در نزدیکی پریودی خود تغییرات جسمی را تجربه می‌کنند. شکمدرد در حین قاعدگی بسیار طبیعی است. در حقیقت بیش از نیمی از زنان در روزهای اول پریودی خود گرفتگی عضله دارند. پزشکان فکر می‌کنند که گرفتگی عضلات به دلیل تولید پروستاگلاندین است، این ماده شیمیایی موجب انقباض ماهیچههای رحم می‌شود.
درد عضلانی در هر دختری متفاوت است، ممکن است خفیف و مداوم یا شدید و ناگهانی باشد، این درد علاوه بر شکم گاهی در کمر نیز احساس می‌شود. گرفتگی عضلات با افزایش سن اغلب کمتر می‌شود و گاهی کاملاً از بین میرود.
خیلی از زنان بدون تجویز پزشک، دارو (مثل استامینوفن یا ایبوپروفن) مصرف می‌کنند یا از حمام آب گرم یا کیسه آب گرم استفاده می‌کنند. با تمرین منظم در حین هرماه میتوانید درد گرفتگی عضله را کاهش دهید. درصورتی که هیچ یک از موارد بالا مؤثر نبود به پزشک مراجعه کنید.
سندرم قبل از قاعدگی و جوش
برخی از زنان و دختران پیش از قاعدگی یا در حین قاعدگی احساس ناراحتی می‌کنند و فوراً عصبانی میشوند. برخی دیگر از زنان بیشتر از سایر مواقع عصبانی میشوند و اغلب گریه می‌کنند. برخی از دختران مایل به خوردن غذاهای خاصی هستند. این نوع تغییرات روحی ناشی از سندرم پیش از قاعدگی است.
سندرم پیش از قاعدگی با تغییرات هورمونهای بدن در ارتباط است. در حین سیکل قاعدگی هورمونها بالا و پایین میروند و روی احساسات فرد تأثیر میگذارند. برخی از دختران، علاوه بر احساسات، متوجه تغییرات جسمی نیز میشوند، از جمله این تغییرات پف بدن به دلیل جذب آب، ورم، درد سینه و سردرد است.
سندرم پیش از قاعدگی بعد از شروع پریودی از بین میرود و ماه بعد دوباره بازمیگردد. غذا خوردن صحیح، خواب کافی و ورزش سندرم پیش از قاعدگی را تسکین میدهند. اگر در مورد این علائم ناراحت هستید با دکتر خود صحبت کنید.
به دلیل تغییرات هورمونی ممکن است دختران در بعضی از روزهای سیکل خود جوش بزنند. خوشبختانه به مرور زمان این جوشها کم میشوند.
پریودی نباید ورزش، لذت و شادیهای ما را متوقف کند. زنانی که خیلی فعال هستند به ویژه شنا می‌کنند، تامپون برای آنها بهترین گزینه است.
مراقبت از خونریزی و علائم
میتوانید از پد یا تامپون برای جلوگیری از لک شدن لباس استفاده کنید، حتماً هر ۴ تا ۶ ساعت آنها را تعویض کنید. پد برای شبها بهترین انتخاب است.
خیلی از زنان با انجام ورزش منظم و مصرف رژیم غذایی سالم میتوانند وضعیت خود را بهبود ببخشند. همچنین کاهش مصرف کافئین مفید است. سعی کنید استرس خود را کاهش دهید.
پد گرمایی، کیسه آب گرم یا دوش گرم به کاهش درد کمک می‌کند. از داروهای بدون نسخه مثل ایبوپروفن و یا ناپروکسن در حین پریودی برای کاهش درد و خونریزی کمک بگیرید.
چه زمانی در مورد پریودی خود باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
• اگر تا سن ۱۵ سالگی پریود نشدید
• اگر سه سال بعد از بزرگ شدن سینه پریود نشدید یا سینههایتان تا ۱۳ سالگی هیچ رشدی نداشتند.
• بیش از ۹۰ روز پریود نشدهاید.
• اگر بعد از چند ماه سیکل قاعدگی شما بسیار نامنظم شد.
• اگر کمتر از هر ۲۱ روز یا بیشتر از هر ۳۵ روز پریود شدید.
• اگر بیش از ۷ روز خونریزی داشتید.
• اگر میزان خونریزی شما بیشتر از همیشه بود و هر ۱ یا ۲ ساعت مجبور به تعویض نوار بهداشتی یا تامپون شدید.
• اگر در حین سیکل خونریزی داشتید.
• اگر در حین پریودی دردهای شدیدی داشتید.
• اگر بعد از استفاده از تامپون احساس تب یا بیماری کردید.
