دستگاه ماهیچه‌ای بدن انسان
دستگاه ماهیچه‌ای بدن انسان
دستگاه ماهیچه‌ای از ۶۰۰ ماهیچه جدا تشکیل شده است که وظیفه اصلی‌شان حرکت و هماهنگی بدن است. دستگاه ماهیچه‌ای رابطه نزدیکی با دستگاه اسکلتی دارد، این رابطه نزدیک به این دلیل است که هر دو با یکدیگر همکاری می‌کنند تا باعث حرکت بدن شوند. استخوان‌ها و مفاصل مانند اهرمی به حرکت کمک می‌کنند، ولی در واقع این ماهیچه‌ها هستند که کشش لازم را روی استخوان‌ها به وجود می‌آورند و باعث حرکت می‌شوند.
عملکرد دستگاه ماهیچه‌ای
قسمت بیشتر دستگاه ماهیچه‌ای را بافت ماهیچه‌ای اسکلتی تشکیل می‌دهد که قسمت بیرونی استخوان‌ها و بافت همبندی که ماهیچه‌ها را به استخوان وصل می‌کند می‌پوشاند. ماهیچه‌ها به همراه بافت همبند به بدن شکلی با ترازی یکنواخت می‌دهند.
دستگاه ماهیچه‌ای سه عملکرد اصلی دارد:
حرکت: برداشتن یک خودکار از روی زمین را در نظر بگیرید. این حرکت به نظر ساده، حرکت هماهنگ ماهیچه‌های بسیاری را به دنبال دارد که روی استخوان‌ها در قسمت مفاصل فشار وارد می‌کند تا باعث حرکت شود. ماهیچه‌ها نیز به حرکت مایعات بدن مثل خون، لنف و ادرار کمک می‌کنند. ضربان قلب را نیز در نظر بگیرید که در تمام طول عمر به طور پیوسته ادامه دارد.
حفظ حالت بدن: بعضی فیبرهای ماهیچه‌ها در مقابل حرکت مقاومت می‌کنند و نیروی کششی کمی ایجاد می‌کنند که به فرد توانایی ایستادن می‌دهد. بدون طرز قرارگیری بدن، نمی‌توانستیم وضعیت‌هایی طبیعی بدن مثل نشستن یا ایستادن را حفظ کنیم.
تولید گرما: از آنجایی که ماهیچه‌ها باعث حرکت بدن می‌شوند، گرما تولید می‌کنند و به حفظ دمای بدن کمک می‌کنند.
بافت ماهیچه‌ای
بافت ماهیچه‌ای ۵۰ درصد از وزن کل بدن را شکل می‌دهد و از مواد زیر تشکیل شده است:
- ۲۰ درصد پروتئین
- ۷۵ درصد آب
- ۵ درصد نمک معدنی، گلیکوژن و چربی
سه نوع بافت ماهیچه‌ای داریم:
بافت اسکلتی که به استخوان‌ها وصل می‌شود
بافت ماهیچه قلب که در دیواره قلب دیده می‌شود.
بافت ماهیچه صاف که داخل دستگاه گوارش و ادراری و دیواره رگ‌های خونی دیده می‌شود.
هر سه نوع بافت ماهیچه‌ای ساختار و عملکرد متفاوتی دارند و میزان کنترل دستگاه عصبی به آنها بستگی دارد.
مرور بافت‌های ماهیچه‌ای بدن
| نوع ماهیچه | توضیح | محل قرارگیری | عملکرد |
|---|---|---|---|
| ماهیچه اسکلتی |
ظاهر مخطط تعداد زیادی هسته دارد که با کمک بافت همبند در کنار یکدیگر نگه داشته شده‌اند |
به استخوان‌ها، پوست و سایر ماهیچه‌ها وصل شده‌اند |
تسهیل حرکت استخوان‌ها کمک به حرکت خون و لنف تولید گرما حفظ حالت بدن |
| قلبی |
ظاهر مخطط ساختار شاخه شاخه دارای یک هسته تک بین هر سلول ماهیچه قلب صفحات بینابینی دارد |
قلب |
جریان مداوم خون را در کل بدن فراهم می‌کند |
| صاف/غیرارادی | بدون خط
شکلی شبیه به دوک دارای یک هسته تک |
در دیواره شکم، روده، مثانه، رحم و رگ‌های خونی |
مواد را درون دستگاه‌های مختلف (گوارشی، تناسلی-ادراری) انتقال می‌دهد |
رابطه متقابل دستگاه ماهیچه‌ای با دیگر دستگاه‌ها
دستگاه ماهیچه‌ای با دستگاه‌های زیر در ارتباط است.
سلول‌ها و بافت‌ها: سه نوع بافت ماهیچه‌ای در بدن وجود دارد – ماهیچه‌های اسکلتی، صاف و قلب. نیام، تاندون‌ها و رباط‌ها از بافت پیوندی ساخته شده‌اند و ماهیچه‌ها را به یکدیگر وصل می‌کنند.
دستگاه اسکلتی: استخوان‌ها و مفاصل اهرمی برای حرکت به وجود می‌آورند و ماهیچه‌ها کششی روی استخوان‌ها به وجود می‌آورند که بر حرکت تأثیر می‌گذارد.
دستگاه گردش خون: دستگاه گردش خون اکسیژن، گلیکوژن و آب به ماهیچه‌های در حال کار می‌رساند. ضایعاتی از قبیل کربن دی‌اکسید و لاکتیک اسید نیز از طریق این دستگاه از ماهیچه‌ها دفع می‌شوند.
دستگاه تنفسی: دستگاه تنفسی اکسیژن مورد نیاز ماهیچه‌ها را فراهم می‌کند، این اکسیژن به خون منتقل می‌شود و با گلیکوژن ترکیب می‌شود تا انرژی آزاد کند.
سیستم عصبی: ماهیچه‌ها برای عملکرد مناسب به تحریک عصبی نیاز دارند. ماهیچه‌های اسکلتی در نتیجه دریافت تحریک عصبی از مغز و از طریق نورون‌های حرکتی، حرکت می‌کنند.
دستگاه گواش: انرژی مورد نیاز برای انقباض ماهیچه‌ها از تجزیه کربوهیدرات‌ها به دست می‌آید. کربوهیدرات‌ها تجزیه می‌شوند و گلوکز به گلیکوژن تبدیل می‌شود و در کبد و ماهیچه‌ها ذخیره می‌شود.
