دستگاه تنفسی از بینی، بینی-حلق، حلق، حنجره، نای، نایژهها و ریهها تشکیل شده است که مسیری برای عبور هوا به داخل و خارج از بدن هستند. تمامی سلولهای بدن برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن دارند. تنفس روندی است که طی آن سلولهای زنده بدن اکسیژن مورد نیاز را دریافت و دیاکسید کربن و گازهای دیگر را دفع میکنند. دستگاه تنفسی به شیوههای مختلف اعم از جذب اکسیژن و دفع دیاکسید کربن، شناسایی بوهای مختلف، کمک به صحبت کردن و تنظیم PH، به بدن کمک میکند.
تبادل گازهای مختلف: تبادل اکسیژن و دیاکسید کربن
حس بویایی: پایانههای عصبی خاص که در حفره بینی قرار دارند پالسهای عصبی را به مغز میفرستند تا فرد بو را احساس کند. این حس فرد را قادر میسازد بوهای مختلف را احساس کند و به دلیل ارتباطی که حس بویایی با دستگاه درونریز دارد فرد عکسالعملهای خاصی نسبت به بوها از خود نشان میدهد. حس بویایی ارتباط مستقیمی با دستگاه عصبی دارد؛ به محض اینکه بینی بویی را استنشاق میکند پیام عصبی به مغز فرستاده میشود.
صحبت کردن: تارهای صوتی حنجره کمک میکنند که فرد بتواند صحبت کند.
حفظ تعادل حیاتی بدن: دستگاه تنفسی با تنظیم میزان اکسیژن خون و دفع مواد زائد مثل دیاکسید کربن و گرما به حفظ تعادل حیاتی بدن کمک میکند.
هوا با کمک دیافراگم و ماهیچههای بین دندهای به ریهها وارد و از آنها خارج میشود. هنگام تنفس دیافراگم منقبض و منبسط میشود و حجم حفره قفسه سینه را افزایش میدهد.
دیافراگم تقریباً ۷۵ درصد از حجم هوایی که وارد ریهها میشود را تأمین میکند. ماهیچههای بین دندهای خارجی نیز در تنفس نقش دارند و هنگام انقباض، عمق حفره قفسه سینه را با بالا و پایین کشیدن دندهها افزایش میدهند. ماهیچههای بین دندهای خارجی تقریباً ۲۵ درصد از حجم هوایی که وارد ریهها میشود را تأمین میکنند.
ترکیب انقباضهای دیافراگم و ماهیچههای بین دندهای خارجی حجم حفره قفسه سینه را افزایش میدهد که باعث کاهش فشار داخل قفسه سینه میشود تا مقدار هوای بیشتری وارد ریهها شود.
دستگاه تنفسی با دستگاههایی که در زیر نام میبریم ارتباط دارد:
سلولها و بافتها: بافتهای فلس دار و مژکدار بافتهایی هستند که دستگاه تنفسی را میپوشانند.
پوست: اکسیژنی که از طریق دستگاه تنفسی جذب میشود توسط مویرگها به سطح پوست میرسد.
دستگاه اسکلتی بدن: استخوانهای قفسه سینه (جناغ سینه، دندهها و ۱۲ مهره صدری) از اندامهای تنفسی مانند قلب و ریهها محافظت میکنند.
سیستم ماهیچهای: مکانیسم تنفس توسط عملکرد متقابل دیافراگم و ماهیچههای بین دندهای تکمیل میشود.
دستگاه گردش خون: خون اکسیژن داخل ریهها را به تمام بدن میبرد و دیاکسید کربن حاصل از فعالیت سلولها را دوباره به ریهها بازمیگرداند تا از بدن خارج شود.
دستگاه عصبی: تنفس عکسالعمل غیر ارادی است که به دلیل تحریک مرکز تنفسی پیاز مغز اتفاق میافتد.
دستگاه درون ریز: هورمون آدرنالین که از غدد فوق کلیوی ترشح میشود هنگامی که بدن تحت فشار عصبی قرار میگیرد سرعت تنفس را تغییر میدهد.
دستگاه گوارش: دهان و حلق به دستگاه تنفس و گوارش متصل هستند.