اشتراک‌گذاری...

Print

email

Facebook

Google+

Twitter

Linkedin

خشکی پوست عارضه‌ای شایع است و به دلیل کمبود آب در لایه‏‌های سطحی پوست و اپیدرم بروز می‌کند. اپیدرم از چربی و پروتئین تشکیل‌شده است. بخش چربی اپیدرم از کم شدن آب پوست جلوگیری می‏کند. هنگامی که چربی پوست برداشته می‏‌شود پوست محافظ خود را از دست می‌دهد و در نتیجه به آسانی رطوبت خود را از دست می‏دهد. خشکی پوست ممکن است در نتیجه عامل خارجی یا داخلی باشد. عوامل خارجی شایع‌‏ترین و ساده‌‏ترین علت خشکی پوست هستند. سرما و کاهش رطوبت به خصوص در فصل زمستان از جمله عوامل خارجی مرتبط با خشکی پوست محسوب می‌شوند. سلامتی فرد، سن، ژنتیک، سابقه خانوادگی و سابقه پزشکی مانند آسم، آلرژی و درماتیت آتوپیک نیز از جمله عوامل داخلی هستند. افراد مبتلا به بیماری تیروئید، بیشتر از سایر افراد مستعد خشکی پوست هستند.

افراد مسن‏تر بیشتر از سایرین مبتلا به خشکی پوست می‌شوند. پوست افراد مسن چربی طبیعی خود را از دست می‏دهد. بازوها، دست‏ها و پاها بیشتر تحت تأثیر این نوع خشکی قرار می‌گیرند. خشکی پوست با بخار و رطوبت هوا در ارتباط است.

خشکی پوست وضعیتی موقت است که ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد، ولی گاهی زمان زیادی برای رفع خشکی پوست نیاز است. خارش، یکی از مهم‌ترین علائم خشکی پوست است. علاوه بر این، عوامل خارجی مانند آب و هوا بر شدت خشکی پوست تأثیر می‌گذارد؛ برای مثال آب و هوای سرد و خشک در زمستان خشکی پوست را بدتر می‌کند. خارش زمستانی ناشی از خشکی پوست ممکن است در افراد دارای سابقه اگزما، آلرژی یا آسم نیز دیده شود. افرادی که به خاطر شغلشان مجبورند با آب بیشتر در تماس باشند، پوستشان بیشتر خشک می‌شود. خشکی پوست گاهی به دلیل مصرف دارو یا یکی از نشانه‏‏‌های بیماری نیز بروز می‌کند. گاهی خشکی پوست در نتیجه بیماری ژنتیکی به نام ایکتیوز ایجاد می‌شود. ایکتیوز انواع مختلفی دارد. ایکتیوز ولگاریس رایج‏‌ترین نوع خشکی شدید پوست است و اغلب در قسمت جلو و پایین پا بروز می‌کند.

عوامل خارجی مؤثر در خشکی پوست

حمام کردن و دوش گرفتن آب پوست را بیشتر می‌کند؛ ولی تبخیر آب بعد از حمام باعث خشکی پوست می‏شود. اگر احساس کردید که پوستتان بیش ‌از‌ اندازه کش می‌‏آید این موضوع نشان می‏دهد که چربی طبیعی پوست از بین رفته است. هوای سرد و رطوبت پایین نیز خشکی پوست را تشدید می‌کنند.

یکی از شایع‏ترین عوامل خشکی پوست استفاده مکرر از صابون‏های قوی است. این نوع صابون‏ها، تأثیر زیادی روی پوست‌های خشک دارند. صابون امولسیفایر، چربی پوست را از بین می‏برد. هرچه پوست بیشتر با صابون در تماس باشد، چربی بیشتری برداشته می‌‏شود و پوست خشک‌تر می‌‏شود. اگر از مرطوب‌کننده مناسب استفاده نکنید، خشکی پوست بیشتر می‌شود. گاهی جنس لباس نیز بر پوست تأثیر می‌گذارد و باعث خشکی آن می‌شود. جنس بعضی پارچه‌ها مثل پشم یا الیاف مصنوعی، پوست را تحریک می‏کند.

خشکی پوست به راحتی با مصرف دارو درمان می‏‌شود. گاهی خشکی پوست می‏تواند در نتیجه بیماری خاصی باشد. به عنوان مثال افزایش سن پوست افراد را خشک‌تر می‌کند. علاوه بر این، اگزما، پسوریازیس، دیابت، کم کاری تیروئید و سوءتغذیه نیز گاهی باعث خشکی پوست می‌شود.

عوامل محیطی خشکی پوست

رطوبت پوست و محیط برای پوست‏های خشک ضروری است و هوای مرطوب به حفظ رطوبت پوست کمک کند؛ بنابراین خشکی پوست در فصل‏های زمستان بدتر می‏‌شود. تفاوت در ترکیب سرامیدها در فصل زمستان، باعث کاهش زنجیره سرامیدهای بلند می‏شود. رطوبت پایین در زمستان یا در هر نوع آب و هوایی، توده‏‌های سلولی را افزایش می‌دهد و باعث ایجاد خارش می‏‌شود. به علاوه هیستامین موجود در پوست به خارش کمک می‏‌کند. همچنین کاهش رطوبت محتویات اسیدهای چربی را تغییر می‏دهند و باعث خشکی بیشتر پوست می‏‌شوند. اگر پوست بیش‌ از‌ حد در معرض آب قرار گیرد، عملکرد سلول‏‌هایی که به عنوان مانع عمل می‏‌کنند، مختل می‌‏شوند و در آخر، با افزایش سن و استرس، تطبیق‌پذیری پوست با محیط کمتر می‌شود.

چه بیماری‌هایی باعث خشکی پوست می‏شود؟

تغییرات فیزیولوژیکی خاص و بیماری‌های خاص ممکن است باعث خشکی پوست شوند. شروع خشکی پوست ممکن است به خاطر پیری یا تغییرات هورمونی باشد. افرادی که کم‌کاری تیروئید، دیابت یا سوء‌تغذیه (مثلاً کمبود ویتامین A) دارند نیز بیش از سایرین احتمال خشکی پوست دارند.

بیماری‌های زیر نیز باعث خشکی پوست می‌شود:

گاهی داروهای فشار خون (مانند دیورتیک‏ها)، داروهای پایین آورنده کلسترول و آکنه مثل رتینوئیدها نیز ممکن است باعث خشکی پوست شوند.

علائم و نشانه‌‏های خشکی پوست چیست؟

خارش یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های خشکی پوست است. افرادی که پوستی خشک دارند، اغلب پوستشان خشن، خشک و قرمز است و اغلب می‏خارد. نواحی مختلف پوست از جمله بازوها، دست‏ها، پایین پاها، شکم و مناطقی که با هم اصطکاک دارند، مثل مچ پا و پا بیشتر خشک می‌شوند. هرچه خشکی پوست شدید‏تر ‏شود، شکاف و ترک پوست بیشتر می‌شود. پوست خشن و لکه‌های قرمز نیز از نشانه‌های پوست خشک است.

عوارض احتمالی خشکی پوست چیست؟

عفونت یکی از شایع‌ترین عوارض پوست خشک است. عفونت گاهی خفیف است و خود به خود بهبود می‌یابد و گاهی شدید است و برای درمان، به آنتی‏بیوتیک احتیاج دارد. خارش شدید برای پوست مضر است. خارش بیش از حد پوست به بیماری‏های مزمن پوستی به نام پلان سیمپلکس مزمن (LSC) منجر شود.

توصیه‏‌هایی برای پوست‏‌های خشک

روزانه دو یا سه بار پوست خود را مرطوب کنید و سپس با وازلین چرب نمایید. پوست خشک با دوش گرفتن با آب ولرم بهبود می‌یابد. پوستتان را نخارانید. آب داغ و دستکاری بیش از حد پوست، چربی طبیعی محافظ پوست را از بین می‌برد و پوست را خشک می‌کند.

با استفاده از پاک‌کننده‌‏های ملایم پوست از خشکی آن جلوگیری کنید. مواد معطر و ضد باکتری این محصولات، چربی طبیعی پوست را از بین می‌برد.

مرطوب‌کننده‌های حاوی اسید لاکتیک و اوره در حفظ رطوبت پوست بسیار مؤثرند. مرطوب‌کننده‏‌های ملایم و بدون عطر برای پوست‏های خشک مناسب‌اند. مرطوب‌کننده‌ها را باید ظرف مدت سه تا پنج دقیقه بعد از حمام استفاده کرد.

تغذیه مناسب نیز به بهبود خشکی پوست کمک می‏کند. مثلاً اسیدهای چرب ضروری (مانند اُمگا ۳) به حفظ چربی و رطوبت طبیعی پوست کمک می‌کنند. کتان، گردو، روغن گلرنگ و ماهی‏‌ها حاوی اُمگا ۳ هستند.

اگر پوستتان خشک است، به موارد زیر توجه کنید:

درمان خشکی پوست چیست؟

استفاده از نرم‏‌کننده‌ها و مرطوب‏‌کننده‏‌ها بهترین درمان خشکی پوست است. اکثر خشکی‌‏های پوست دلیلی خارجی دارد؛ بنابراین، کرم‏‌ها و لوسیون‏‌ها خشکی پوست را به خوبی برطرف می‌کنند. برای درمان بهتر خشکی پوست می‌توان از کرم‌های زیر استفاده کرد:

کرم‏های استروئید موضعی از جمله:

کرم‌‏های کورتیکواستروئیدی ملایم مانند هیدروکورتیزون فقط باید برای صورت، زیر بغل و کشاله ران استفاده شوند. استفاده طولانی مدت از کرم‌‏های کورتیکواستروئیدی قوی مثل کلوبتازول عوارض جانبی مثل نازک شدن و تجزیه پوست را به همراه خواهد داشت. کورتیکواستروئیدهای خوراکی نیز نازک یا تضعیف شدن موقت یا دائم استخوان‌ها را ضعیف می‌کنند، فشار خون و قند خون را افزایش می‌دهند و باعث بروز عفونت و آب مروارید می‌شوند. بیمارانی که کورتیکواستروئید مصرف می‏کنند باید تحت نظر مستقیم پزشک باشند و بدون تجویز پزشک این دارو را مصرف نکنند.

پزشکان داروهای مختلفی را برای خشکی پوست تجویز می‌کنند. این داروهای مختلف گاهی بیمار را گیج می‌کند؛ ولی هر دارویی که حاوی یک یا چند ترکیب زیر باشد قطعاً در درمان بیماری مؤثر خواهد بود:

گلیسیرین

گلیسیرین پوست را مرطوب می‌کند، سلول‌های مرده سطح استراتوم کورنئوم (لایه رویی پوست) را از بین می‌برد و چربی‌ طبیعی پوست را افزایش می‌دهد.

هیدروکسی اسیدها

هیدروکسی اسیدهای آلفا و هیدروکسی اسیدهای بتا به از بین رفتن سلول‌های مرده سطح پوست کمک می‏کنند. هیدروکسی اسیدهای آلفا، ترکیبات چربی در نواحی داخل سلول را تحریک می‏کنند.

 اسید لاکتیک

هیدروکسی اسید ساختار سرامید را بهبود می‏بخشد.

نیاسینامید

ویتامین B3 تأثیری مثبت روی پوست خشک دارد و ترکیب سرامیدها را بهبود می‏بخشد.

اسید لینولئیک

اسید لینولئیک اسید چرب ضروری برای رشد مناسب اپیدرم است. همچنین برای ترکیب زنجیره سرامیدهای بلند مورد نیاز است و از خشکی پوست جلوگیری می‏کنند. بدن اسیدهای چرب ضروری را نمی‌سازد؛ بنابراین باید در رژیم غذایی گنجانده شوند.

سایر اسیدهای چرب غیرضروری موجود در روغن دانه گشنیز باعث بهبود وضعیت خشکی پوست و افزایش ترکیبات سرامیدها می‏شود.

منیزیم و کلسیم

نمک حاوی منیزیم و کلسیم عملکرد دفاعی پوست را افزایش می‏دهند و از خشکی پوست جلوگیری می‏کند.

ویتامین C

ویتامین C ترکیب سرامیدها را افزایش می‏دهد و باعث ایجاد زنجیره‌های بلند سرامید می‏شود. همه این تأثیرات خشکی پوست را بدتر می‌کنند.