رنگ پوست بدن انسان
رنگ پوست بدن انسان
رنگ پوست افراد را بر اساس قومیت و نژادشان تعریف می‌کنند. نژاد یا قومیت به افرادی که ویژگیهای پوست و موی و روشهای زندگی مشترکی دارند، گفته می‌شود. گروههای انسانی در قرن ۱۸ قبل از رشد ژنتیکی و زیستی به شش دسته تقسیم می‌شدند؛ این نژادها از این قرارند: قفقازی‌ها (اروپایی‌ها، هندی‌ها، اعراب و پاکستانی‌ها) مغولها (آسیاییها)، بومیهای استرالیا، سیاه‌پوستان (آفریقایی‌ها، آمریکاییهای آفریقایی تبار) و Capoid (قبیله کونگ‌سان آفریقا). این تقسیمبندیها بر اساس ویژگیهای چهره، وضعیت جغرافیایی و حتی برداشتهای روانی افراد صورت گرفته است. درک تفاوتهای بالینی و فرهنگی بیماران با رنگ پوست‌های مختلف برای متخصصان ضروری است.
طبقهبندی انواع رنگ پوست
مهمترین و تنها ماده تعیین‌کننده رنگ پوست انسان رنگدانه ملانین است. ملانین در داخل سلول‌های پوستی به نام ملانوسیت‌ها تولید می‌شوند و اصلیترین عامل تعیین‌کننده رنگ پوست و تیره‌تر شدن پوست است. افراد سفید پوست در زیر لایه میان‌پوستی، بافت آبی رنگ دارند. پوست صورت این افراد با ورزش یا تحریک سیستم بدنی (ترس و عصبانیت) رگ‌ها گشاد می‌شوند و رنگ قرمز زیر پوست به خصوص در ناحیه صورت شفافتر می‌شود.
رنگ پوست افراد با میزان تابش اشعه فرابنفش ارتباط مستقیم دارد. در مناطقی که اشعه فرابنفش خورشید بیشتر است، مثلاً در مناطق نزدیک به خط استوا، افراد پوست تیره‌تری دارند. بعضی بررسی‌ها نیز نشان داده که قرار گرفتن در برابر نور خورشید و اشعه فرابنفش به DNA افراد آسیب می‌زند و باعث جهش ژنی و تغییر رنگ پوست می‌شود. پوست زنان از پوست مردان روشن‌تر است؛ بدن ویتامین D را از خورشید میگیرد که به جذب کلسیم کمک می‌کند و چون پوست بدن زنان روشن‌تر است کلسیم بیشتری جذب می‌کنند.
خصوصیات رنگ پوست
پوست ما از سه لایه مجزا ساخته‌شده است: لایه خارجی پوست (اپیدرم)، لایه میان‌پوستی و لایه زیر جلدی.
به لایه خارجی پوست اپیدرم می‌گویند، تنها لایه‌ای که می‌توانیم ببینیم و لمس کنیم. اپیدرم از سلول‌های کراتینوسیت تشکیل‌شده است و سدی محافظتی برای پوست به وجود آورده است. ملانوسیت‌ها نیز در همین لایه قرار دارند و با تولید ملانین به پوست رنگ میدهند. سلول‌های ملانوسیت در پایینترین لایه اپیدرم قرار دارند. همه افراد تعدادی سلول‌های ملانوسیت دارند، ولی ملانوسیتهای پوست‌های رنگی و تیره‌تر ملانین بیشتری تولید می‌کنند. افزایش ملانین رنگ پوست را گرم‌تر می‌کند؛ بنابراین افرادی که ملانین بیشتری دارند رنگ پوستشان قهوهای است و افرادی که پوستشان ملانین کمتری دارد، رنگ پوستشان به رنگ وانیل است.
حتی افرادی که از یک نژادند، رنگ پوست‌های مختلفی دارند، مثلاً حدود سی پنج رنگ پوست مختلف از نژاد آفریقایی‌ها وجود دارد. ملانین ماده‌ای ثابت نیست. اگر فردی در معرض نور خورشید قرار گیرد یا داروهای خاصی مصرف کند، سلول‌های ملانوسیت تحریک می‌شوند و ملانین بیشتری تولید می‌کنند. درست مثل زمانی که بدن خود را در معرض نور آفتاب قرار می‌دهید تا بدن خود را برنزه کنید و پوست در واکنش ملانین بیشتری تولید می‌کند. پوست ما در واکنش به برخی از داروها یا در پاسخ به شرایط خاص پزشکی مانند بیماری آدیسون تیره می‌شود. پوست گاهی رنگدانه کمتری تولید می‌کند و قسمت‌های آسیب‌دیده پوست را روشن می‌کند. افرادی که پوستشان تیره‌تر است، پوست جوان‌تر و شاداب‌تری دارند؛ به این دلیل که پوست شما ملانین بیشتری دارد. ملانین مزایای زیادی برای سلامتی و زیبایی پوست دارد. یکی از مزایای ملانین این است که از تأثیرات مخرب آفتاب جلوگیری می‌کند و از آفتاب سوختگی پوست جلوگیری می‌کند.
ملانین از تأثیرات افزایش سن بر پوست، چین و چروکهای عمیق، ایجاد بافت خشن و لکههای پوستی ناشی از بیماری‌های کبدی جلوگیری می‌کند. یکی دیگر از مزایای داشتن ملانین بیشتر، کاهش احتمال ابتلا به سرطان پوست است. میزان ابتلا به سرطان پوست در بین آسیاییها، لاتینها و آمریکاییهای آفریقایی تبار قابل‌توجه است، البته میزان ابتلا به این بیماری در بین سفیدپوستان بیشتر است.
داشتن ملانین زیاد معایبی نیز در پی دارد؛ مثلاً هر نوع خراش، جوش یا التهاب میزان تولید رنگدانهها را افزایش می‌دهد و در نتیجه لکههایی روی پوست بروز می‌کند. گاهی آسیب به پوست، تولید ملانین را کاهش می‌دهد و ترمیم آن چند ماهی طول می‌کشد. بهتر است به طور مداوم از ضد آفتاب استفاده کنید تا پوستتان لک نشود. با این حال، پوست‌های روشن مستعد ابتلا به بیماری‌های پوستی مانند بروز کلوئید (گوشت اضافه) هستند.
ملانین و دارو
تعدادی از داروها میزان حساسیت فرد به اشعه فرابنفش را افزایش میدهند و باعث افزایش تولید ملانین و تیره شدن پوست می‌شوند که به این تیره شدن غیرعادی، هیپرپیگمانتاسیون گفته می‌شود.
اگر هر یک از داروهای زیر را مصرف میکنید در مورد عوارض جانبی آنها با پزشک خود مشورت کنید.
- قرص‌های جلوگیری از بارداری
- آنتی بیوتیک (تتراسیکلین، مینوسیکلین، داکسی سایکلین)
- داروهای ضد فشارخون (دیورتیکها و یا قرص‌های آب)
- داروهای آکنه (رتین، آکوتان)
- داروهای ضد تشنج (دیلانتین)
- داروهای سرطانی (بلئومایسین، متوتروکسات، سیکلوسپورین)
- داروهای آرتریت روماتوئید (متوتروکسات، سیکلوسپورین)
- داروهای پسوریازیس (متوتروکسات)
- داروهای پارکینسون (لوودوپا)
- دارو سلول داسی شکل (Hydroxurea)
- دارو بیماری بافت همبند (Cytoxan)
ملانین و سلامتی شما
در صورت ابتلا به هر یک از بیماری‌های زیر، احتمال بروز هیپرپیگمانتاسیون (لکههای تیره) روی پوستتان بیشتر است.
- بیماری آدیسون
- سندرم کارسینوئید
- سیروز
- آمیلوئیدوز جلدی
- سندرم کوشینگ
- پرکاری تیروئید
- لوپوس (سیستمیک یا کنترل‌شده توسط دارو)
- پلاگر
- فئوکروموسیتوم
- مرض پینه‌خوردگی پوست
