هیچ سنی برای شروع یائسگی زنان در نظر گرفته نشده است، اما از اواسط ۴۰ سالگی تا اواسط ۵۰ سالگی زمانی است که یائسگی به طور طبیعی شروع میشود. یائسگی که قبل از اواسط ۴۰ سالگی شروع شود، یائسگی زودرس نامیده میشود. اگر زنی ۵۵ سال یا بیشتر داشته باشد و هنوز یائسه نشده باشد، به آن یائسگی دیررس گفته میشود.
یائسگی دیررس در بین زنان چاق غیرعادی نیست، زیرا چربی استروژن ترشح میکند. پزشکان توصیه میکنند که شاخص توده بدنی خود را زیر ۳۰ نگهدارید. شاخص توده بدنی ایدهآل برای زنان بین ۱۸/۵ تا ۲۴/۹ است تا وزن مطلوب داشته باشند، اما برای افرادی که یائسگی دیررس دارند، هرچه شاخص توده بدنی کمتر باشد بهتر است. حفظ شاخص توده بدنی طبیعی، خطرات سلامتی را کاهش و طول عمر زن را افزایش میدهد.
اختلالات تیروئید زمان یائسگی و قاعدگی در زمان یائسگی را مختل میکند و باعث میشود که یائسگی دیرتر یا زودتر شروع شود. تیروئید سوختوساز بدن را تنظیم میکند و اگر درست عمل نکند، روی سیستم تولید مثل زنان تأثیر میگذارد. بعضی از علائم اختلالات تیروئید با علائم یائسگی مثل گرفتگی و نوسانات روحی اشتباه گرفته میشود و باعث میشود که فرد تصور کند بدون توقف قاعدگی یائسه شده است. در این صورت، پزشک علائم دیگر اختلالات تیروئید را در نظر میگیرد تا برای انجام درمان تیروئید مطمئن شود.
اگر استروژن زنی در طی زندگی به طور غیرطبیعی بالا باشد، دیر یائسه میشود. سطح بالای استروژن باعث بیماری سندرم تسلط استروژن میشود که برای سلامتی خطرناک است و باید فوراً تشخیص داده شده و درمان شود. زمانی که زنان به دلیل داشتن این مشکل به پزشک مراجعه میکنند، سابقه پزشکی خانوادگی آنها بررسی میشود. اگر مادر یا مادربزرگتان با مشکل یائسگی دیررس روبرو بودهاند شما نیز همین مشکل را خواهید داشت.
یائسگی دیررس مزایایی نیز دارد. زنانی که بعد از سن ۵۲ سالگی یائسه میشوند زندگی طولانیتری دارند. این افراد به دلیل وجود استروژن در بدنشان کمتر به بیماریهای قلبی مبتلا میشوند و چندان مستعد ابتلا به پوکی استخوان نیستند، بعد از یائسگی استروژن در بدن ترشح نمیشود. زمانی که به سن یائسگی میرسید باید با بارداری خداحافظی کنید. در نتیجه، اگر یائسگی دیررس دارید، میتوانید یک یا دو فرزند دیگر هم داشته باشید.
البته، همه موارد یائسگی دیررس خوشایند نیست. ترشح هورمونها در بدنی پیر و فرسوده باعث ابتلا به سرطانهای مختلف مثل سرطان تخمدان، سینه و رحم میشود.
خطر ابتلا به سرطان تخمدان: هر چه یائسگی دیرتر باشد، سلامت زنان بیشتر تأمین میشود؛ اما ترشح بیش از حد استروژن خطراتی از قبیل ابتلا به سرطان تخمدان را نیز به دنبال دارد. این خطر زمانی زیاد میشود که فرد قاعدگی زودهنگام نیز داشته باشد و بین زمان بارداری و شیردهی استراحتی نداشته باشد.
تراکم بافت پستان یکی از عوامل مستقل ابتلا به سرطان سینه است؛ تراکم بافت پستان با ترشح زیاد استروژن در بدن مرتبط است. زنانی که بافت متراکم پستان دارند و تاریخچه قاعدگی آنها طولانی است یا زنانی که یائسگی دیررس طبیعی دارند یا خودشان با استفاده از هورمون درمانی جایگزین، یائسگی را سالها به تأخیر میاندازند، خطر ابتلا به سرطان را چند برابر میکنند. تراکم بافت پستان در زمان یائسگی به شدت کاهش مییابد، در نتیجه، خطر ابتلا به سرطان زنانی را که دیر به یائسگی میرسند و تراکم بافت پستان در آنها دیرتر از حد معمول از بین میرود بیشتر تهدید میکند.
زنانی که تراکم بافت پستان دارند و شاخص توده بدنی خود را به زیر ۲۵ و دور کمر خود را به زیر ۸۸ سانتیمتر میرسانند، خطر ابتلا به سرطان سینه به دلیل کاهش ترشح استروژن در آنها کاهش مییابد.
بعد از سن ۴۵ سالگی، بارداری حتی با استفاده از روشهایی مانند تخمک اهدایی و لقاح خارج رحمی به سقط جنین منجر میشود.
یکی از مشکلات رایج زنانی که به واسطه یائسگی دیررس باردار میشوند سقط جنین است. خطر سقط جنین در زنان بالای ۴۲ سال در صورت بارداری بیش از ۵۰ درصد است.
در بارداریهای بالای ۵۰ سال، خطرات دیگری از قبیل دیابت، پره اکلامپسی و اشکال مختلف فشار خون و کوریوکارسینوما و سرطانهای وابسته با بارداری زنان را تهدید میکنند.
بچههایی که از مادران مسن متولد میشوند در مقایسه با بچههایی که مادران آنها زیر سن ۴۵ سالگی باردار شدهاند، بیشتر به سندرم داون یا سایر اختلالات شناختی دچار میشوند. این بچهها در زمان تولد کوچکتر از حد معمول هستند.
تا یکسال پس از آخرین عادت ماهانه امکان باروری هنوز وجود دارد و بهتر است که زنان از روشهای جلوگیری از بارداری استفاده کنند.