بارداری: هفته سی و ششم
بارداری: هفته سی و ششم
جنین شما چگونه رشد میکند
جنین هر روز حدوداً ۲۸ گرم وزن اضافه میکند. اکنون تقریباً ۲ کیلو و ۷۲۰ گرم وزن دارد و قدش حدوداً ۴۷ سانتیمتر (تقریباً به اندازه سر یک کاهو) است. موهایی پرز مانند و لایه محافظ مومی که از پوست جنین در طی این نه ماه محافظت کرده است، به آهستگی از بین میروند. جنین این مواد محافظ را به همراه ترشحات دیگر میبلعد و ترکیب تیره رنگی به نام قیرک در بدن او تشکیل میشود که بعد از تولد اولین مدفوع او را تشکیل می‌دهد.
تا پایان این هفته، جنین به طور کامل رشد میکند. (مدت بارداری کامل بین ۳۷ تا ۴۲ هفته است؛ به نوزادی که قبل از ۳۷ هفتگی به دنیا میآید نارس و نوزادی که بعد از ۴۲ هفتگی به دنیا میآید دیررس میگویند). سر اغلب نوزادان از این هفته به بعد به طرف پایین است. اگر نوزاد در چنین حالتی قرار نگرفته باشد، پزشک یا ماما از شما میخواهد که برای تغییر وضعیت قرارگیری سر نوزاد که به آن تحریک خارجی سر گفته میشود، برنامهریزی کنید، در این روش سر جنین به آرامی لمس میشود تا در رحم تغییر وضعیت دهد.
زندگی شما چگونه تغییر میکند
تغییرات جسمی
اکنون جنین فضای زیادی اشغال کرده است، به شکلی که شما حتی قادر به خوردن یک وعده غذای عادی نیستید. در این مرحله باید تعداد وعدههای غذایی خود را بیشتر و مقدار آن را کم کنید. از طرفی زمانی که جنین به سمت لگن سرازیر میشود، سوزش معده کم میشود و تنفس راحت‌تر میشود. اگر اولین حاملگی شما باشد، این روند اغلب چند هفته قبل از زایمان اتفاق میافتد (اگر قبلاً نیز زایمان کردهاید، این اتفاق تا قبل از شروع وضع حمل نمیافتد). اگر جنین به سمت پایین سرازیر شود، در قسمت پایین شکم خود احساس فشار می‌کنید، راه رفتن سختتر میشود و دائماً تکرر ادرار دارید. اگر جنین پایینتر از حد معمول باشد، فشار روی ناحیه واژن بیشتر میشود در نتیجه ناراحتی بیشتری احساس می‌کنید. گروهی از خانمها احساس می‌کنند که یک توپ فوتبال را بین پاهایشان حمل می‌کنند.
این هفته خوابیدن بسیار مشکل میشود. خوابیدن روی شکم و کمر به طورکلی ممنوع است در نتیجه تنها گزینه موجود، خوابیدن روی پهلو است. طبیعی است که شما دو پهلو بیشتر ندارید! خوابیدن باعث ایجاد احساس درد در ناحیه باسن و رانها میشود. اطراف خود بالش بگذارید و زیر بدن خود پتو پهن کنید تا نرم باشد. مطمئناً راحت‌تر میخوابید.
نیمه‌شب‌ها خیلی دستشویی می‌روید چون رحم به حدی بزرگ شده است که مثانه به سرعت پر میشود و باید مرتب ادرار کنید. زمانی که دراز کشیدهاید، به سرعت نچرخید و یا به سرعت از جای خود بلند نشوید، بلکه اجازه دهید فشارخون متعادل شود سپس بلند شوید. نیمه‌شب‌ها چراغ توالت را روشن بگذارید تا راحت‌تر بتوانید مسیر خود را پیدا کنید. در هفته سی و ششم بارداری دست و پا چلفتی بودن امری طبیعی است، با احتیاط راه بروید چون زمین خوردن خیلی خطرناک است!
پزشک یا ماما از شما می‌خواهند هر هفته به مطب مراجعه کنید و آزمایش ادرار، اندازه‌گیری فشارخون، سنجش وزن، اندازه‌گیری از رحم و ارتفاع رحم برای تعیین زمان زایمان انجام میشود. با انجام سونوگرافی اندازه جنین، مقدار مایع آمنیوتیک و اندازه جفت تعیین میشود.
در لحظات آرام از روز میتوانید حرکتهای جنین را به خوبی مشاهده کنید. یک پای کوچک، آرنج یا زانو را روی شکم خود میبینید. اگر با انگشت خود ضربات آرامی به شکمتان بزنید جنین نیز به شما پاسخ می‌دهد. همسرتان را در این لحظات حساس شریک کنید تا او هم بارداری شما را احساس کند. اگر همسرتان از روی شکم با جنین صحبت کند، جنین نیز با حرکت کردن به صدای او پاسخ می‌دهد.
استخوانهای لگن در هفتههای آخر از هم جدا میشوند و در ناحیه لگن احساس درد دارید. بیاختیار دستتان را روی قسمتهای پایین بدن، شکم، کمر و باسن خود میکشید. حمام یا دوش آب گرم، ماساژ، استراحت و البته کمی مدارا، تنها راهکارهای موجود هستند.
در این هفته دردهای کاذب به مراتب بیشتر شدهاند. حتماً علائم وضع حمل را با پزشک خود مرور کنید. یک قانون کلی وجود دارد که میگوید اگر بارداری کامل باشد، هیچگونه ناهنجاری در زایمان به وجود نمیآید و کیسه آب پاره نمیشود و زمانی که بین هر انقباض فقط یک دقیقه فاصله باشد و از پنچ دقیقه تا یک ساعت طول بکشد، نوزاد متولد میشود. اگر احساس کردید فعالیت جنین کم شده است یا کیسه آب پاره شده است، یا هرگونه خونریزی واژنی، تب، سردردهای شدید یا خفیف، درد شکمی مداوم یا مشکلات دید دارید، فوراً به پزشک خود خبر دهید.
در ماه آخر بارداری باید از پرواز یا سفرهای طولانی اجتناب کرد، زیرا هر لحظه احتمال وضع حمل وجود دارد. در واقع بعضی از خطوط هوایی به خانمهای باردار که ظرف یک ماه آینده وضع حمل می‌کنند، اجازه مسافرت نمیدهند.
تغییرات عاطفی
به زمان زایمان خیلی نزدیک هستید، اما احساس می‌کنید زمان آن هرگز نخواهد رسید. تحمل نه ماه بارداری بیانتها برای خانمهایی که بارداری سختی داشته‌اند، می‌تواند خیلی دشوار باشد. اگر یک روز صبح از خواب بیدار شدید و احساس کردید همه جا را تیره و خاکآلود میبینید، تعجب نکنید. احساس می‌کنید همه جا پر از گرد و خاک و کثیفی است و تعجب می‌کنید که چرا تاکنون متوجه آن نشدهاید. اگر تا هفته قبل احساس خستگی داشتید، در این هفته با کمال تعجب متوجه میشوید سرشار از انرژی هستید. دوست دارید تمام خانه را مرتب کنید و هر چیزی را سر جای خود قرار دهید. بعد از تولد نوزاد از اینکه همه جا را مرتب و تمیز کردهاید خوشحال خواهید شد. چندین هفته اول بعد از تولد نوزاد، هیچ وقتی برای کارهای خانه نخواهید داشت. بعضی از خانمهای باردار کمی آشفته میشوند و فشار زیادی را روی خود و همسرشان وارد می‌کنند. سعی کنید قبل از به پایان رساندن یک کار، سراغ کار دیگری نروید. اگر یکی از افراد فامیل یا دوستان داوطلب کمک به شما هستند، کمک او را رد نکنید. اکنون بهترین زمان برای برقراری ارتباط با دیگران و لذت بردن از این ارتباط است.
از این هفته به بعد باید فکر و ذهن خود را بیشازپیش روی زایمان و به دنیا آمدن نوزاد متمرکز کنید. این کار، گاهی باعث آرامش و گاهی باعث ناراحتی شما میشود، زیرا باید کار و مشغلههای دیگر را کنار بگذارید و اگر فردی هستید که به شغل خود علاقه دارد، ترک کار باعث ناراحتی شما میشود. بچهدار شدن یعنی تغییر دیدگاه نسبت به خودمان و نسبت به دنیایی که در آن زندگی میکنیم و همچنین تطبیق پیدا کردن با یک دنیای جدید. البته این تطبیق نیاز به زمان دارد، باید فرصت این کار را به خودتان بدهید.
حقایق جالب: مراحل زایمان
برای خانمهایی که اولین بار است مادر میشوند، زایمان تقریباً ۱۵ ساعت طول میکشد، حتی اگر بیش از ۲۰ ساعت هم طول بکشد، غیرعادی نیست. روند زایمان به سه مرحله اصلی تقسیم میشود. در اینجا خلاصهای از چگونگی مراحل زایمان ذکر شده است:
مرحله اول
مرحله اول زمانی شروع میشود که انقباضها شروع شده و به تدریج افزایش می‌یابد و گردن رحم را تحت تأثیر قرار می‌دهد تا در انتها، گردن رحم به طور کامل منبسط شود. این مرحله به دو فاز زایمان زودرس و زایمان فعال تقسیم میشود.
به طور قطع نمیتوان زمان شروع زایمان زودرس را تعیین کرد؛ زیرا گاهی تمایز بین انقباضهای زایمان زودرس از انقباضهای دردهای کاذب زایمان مشکل است.
زایمان زودرس زمانی پایان میپذیرد که دهانه رحم حدود ۴ سانتیمتر باز شده باشد و روند زایمان با سرعت بیشتری در جریان باشد. در این بخش وارد فازی به نام زایمان فعال میشوید. انقباضها مداومتر، طولانیتر و قویتر میشوند.
آخرین فاز از زایمان فعال، زمانی است که دهانه رحم ۸ تا ۱۰ سانتیمتر باز میشود و مرحله گذر نامیده میشود، زیرا رفتن به مرحله دوم زایمان را نشان می‌دهد. این قسمت سختترین قسمت مرحله اول است زیرا انقباضها خیلی شدید هستند و فاصله بین انقباضها دو دقیقه و نیم تا سه دقیقه است و هر انقباض یک دقیقه یا بیشتر طول میکشد.
مرحله دوم
هنگامی که دهانه رحم به طور کامل باز شده باشد، مرحله دوم زایمان شروع میشود که آخرین مرحله پایین آمدن نوزاد است. این مرحله از زایمان را مرحله «راندن» مینامند که از چند دقیقه تا چند ساعت طول میکشد. (اگر قبلاً زایمان طبیعی داشتهاید، این مرحله سریعتر انجام میشود).
سر نوزاد با هر فشار بیشتر به بیرون رانده میشود تا زمانی که بخش زیادی از سر نوزاد نمایان شود. بعد از اینکه سر نوزاد به طور کامل خارج شد، ماما یا پزشک، بینی و دهان او را مکش میکند و دگردن او را چک میکند که بند ناف دور آن نباشد. سپس سر و شانه او داخل لگن به یک طرف می‌چرخد تا بتواند خارج شود. با انقباض بعدی شانهها یکی‌یکی و به دنبال آن تمام بدن خارج میشود.
احساس رضایتمندی، هراس، غرور، ناباوری، هیجان و البته آرامش زیادی دارید که بالاخره همه چیز تمام شد. اگرچه خسته هستید اما احساس می‌کنید سرشار از انرژی هستید و در این لحظه به هیچ وجه دوست ندارید بخوابید.
مرحله سوم
مرحله آخر زایمان بلافاصله بعد از تولد نوزاد شروع میشود و با خارج شدن جفت پایان میپذیرد. انقباضها در مرحله سوم نسبتاً خفیف است.
فعالیتهای این هفته
یک گروه خبری کوچک درست کنید. فهرستی از افرادی که میخواهید تولد نوزاد خود را به آنها خبر دهید به همراه شماره تلفن یا آدرس ایمیل آنها درست کنید و در اختیار یکی از دوستان قرار دهید تا بتواند این خبر را به گوش همه برساند.
شروع مرخصی بعد از زایمان
اکثر زنان از این هفته مرخصی زایمان را شروع می‌کنند، اگرچه برخی دیگر سعی می‌کنند که تا ماه آخر به کار خود ادامه دهند. سعی کنید از مرخصی زایمان استفاده کنید تا هنگام ورود نوزاد کاملاً سرحال باشید. سعی کنید حرکات نوزاد را به خوبی درک کنید و خود را برای یک زایمان آرام آماده کنید. در هفتههای باقیمانده تا میتوانید در مورد زایمان اطلاعات کسب کنید. در مورد تاریخ دقیق زایمان اطلاع ندارید، پس به خوبی به علائم دقت کنید. از کسانی که اخیراً زایمان داشته‌اند کمک بگیرید. اگر شیر از سینههایتان چکید، اصلاً تعجب نکنید چراکه کاملاً طبیعی است.
علائم بارداری در هفته سی و ششم
• در این هفته جنین به سمت لگن سرازیر شده است و ریهها فضای بیشتری دارند در نتیجه تنفس راحتتری دارید.
مشکلات لگنی دارید.
• برای خوابیدن مشکل دارید، راهی برای آرامش پیدا کنید، حتی اگر فقط مدت کوتاهی به خواب می‌روید.
• سوزش معده، ورم قوزک و پا دارید.
