اگر حداقل به مدت یک سال تلاش کردهاید و باردار نشدهاید، بدانید که مشکلات باروری دارید؛ اما این گفته بههیچوجه بدین معنی نیست که به طور کلی توانایی باردار شدن را ندارید. اغلب زوجها پس از دو سال بدون بهرهگیری از روشهای درمانی در امر باروری، بچهدار میشوند و گروهی نیز موفق نمیشوند؛ اما درمانهای پزشکی به بسیاری از زوجها کمک میکند تا صاحب فرزند شوند.
سن یکی از مهمترین عوامل در زمان تلاش برای بارداری است. بدن زنان در اواخر ۲۰ سالگی در بهترین شکل برای بارداری قرار دارد. در ۳۵ سالگی باروری کاهش مییابد و خطر سقط جنین بیشتر میشود.
اگر کمتر از ۳۵ سال دارید فرصت بیشتری برای بارداری به خودتان بدهید.
اگر ۳۵ سال یا بالاتر هستید، حتماً از کمکهای پزشکی استفاده کنید.
از هر ۱۰۰ مورد ناباروری ۵۰ مورد به مشکلات دستگاه تولید مثل در زنان مربوط است. این مشکلات ممکن است مربوط به لولههای رحمی، رحم یا توانایی در تخمکگذاری باشد.
از هر ۱۰۰ مورد ۳۵ مورد ناباروری مربوط به مشکلات دستگاه تولید مثل در آقایان است. رایجترین مشکل پایین بودن تعداد اسپرم است.
از هر ۱۰۰ زوج ۱۰ زوج ناباروری بدون علت دارند که با وجود آزمایشهای بسیار، هیچ دلیلی برای آن مشخص نمیشود.
از هر ۱۰۰ نفر ۵ نفر با مشکلی نه چندان رایج روبرو هستند، به طور مثال مرد یا زن قبل از تولد در معرض داروهای شیمیایی قرار گرفتهاند.
قبل از انجام آزمایشهای باروری، هشدارهای باروری را جدی بگیرید. هر زنی میتواند زمان تخمکگذاری خود را با رسم نمودار دمای پایه بدن و آزمایشهای خانگی مشخص کند. بعضی زوجها هنگام اقدام برای بارداری متوجه میشوند که روزهایی با بالاترین شانس باروری را از دست دادهاند.
اگر هیچ کدام از این راهکارها فایده نداشت، پزشک آزمایشهای سادهای را از هر دو زوج میگیرد:
• آزمایشهای جسمی از هر دو نفر
• درباره مشکلات و سابقه بیماریها از قبیل سقط جنین یا عفونتهای لگنی از هر دو زوج سؤالاتی میپرسد.
• درباره عادت زندگی هر دو زوج از قبیل اینکه هر از چند وقت ورزش میکنند و اینکه آیا مشروبات الکلی و مواد مخدر مصرف میکنند یا خیر، سؤال میپرسد.
• کیفیت منی و سطح هورمونها در خون هر دو زوج را آزمایش میکند. متعادل نبودن میزان هورمونها نشانه مشکلات تخمکگذاری یا مشکلات اسپرم است که میتوان آن را درمان کرد.
برای انجام آزمایشهای پیشرفتهتر باید به پزشک متخصص باروری مراجعه کنید.
درمانهای متعددی برای رفع مشکلات باروری وجود دارد. بسته به دلیل ایجادکننده این مشکلات، زوجها میتوانند کارهای زیر را انجام دهند:
• مصرف داروهای مؤثر در تخمکگذاری زنان
• انجام تلقیح که طی آن اسپرم به طور مستقیم داخل رحم زن قرار داده میشود
• انجام عمل جراحی برای رفع انسداد لولههای فالوپ یا درمان آندومتریوز
• انجام روندهایی برای افزایش تعداد اسپرم
اگر این گزینهها برای شما تأثیری نداشت میتوانید به انجام لقاح خارج رحمی (IVF) فکر کنید. طی لقاح خارج رحمی تخمکها و اسپرم در محیط آزمایشگاه با یکدیگر ترکیب میشوند تا اسپرم بتواند تخمک را بارور کند، سپس پزشک یک یا چند تخمک بارور شده را در رحم زن قرار میدهد. بسیاری از زوجها مجبور هستند بیش از یکبار IVF را امتحان کنند تا نتیجه بگیرند.
درمان ناباروری پرهزینه و دشوار است و فشارهای عصبی زیادی را به همراه دارد. پیش از شروع آزمایشها خوب درباره آن فکر کنید و تصمیم بگیرید تا چه حد میخواهید درمان را ادامه دهید. ممکن است در آینده تغییر عقیده دهید اما بهتر است با برنامه شروع کنید.
تمام مراحل درمان و آزمایش را به دقت بررسی کنید. سپس تصمیم بگیرید کدام درمان برای شما بهتر است. برای مثال، بعضی از زوجها ترجیح میدهند دارو مصرف کنند اما علاقهای به انجام عمل جراحی یا سایر درمانها ندارند.
هزینه هر درمان را برآورد کنید و تحقیق کنید که آیا بیمه هزینهها را پرداخت میکند یا خیر. اگر تحت پوشش بیمه قرار نگرفتهاید تصمیم بگیرید آیا میتوانید هزینهها را خودتان پرداخت کنید.
با شروع درمان، شانس بارداری افزایش پیدا میکند؛ اما باعث بارداری دوقلو، سهقلو یا بیشتر میشود.
مشکلات باروری فشار روحی زیادی روی زوجها وارد میکند. بهتر است نزد مشاور متخصص در امور ناباروری بروید.
سعی کنید نگران نباشید. زمان باردار شدن در هر فرد متفاوت است. حتی اگر همه چیز خوب پیش برود در هر ماه ۲۰ تا ۲۵ درصد شانس بارداری دارید.
البته باید گفت که سن شما درصد این شانس را تغییر میدهد. گر شما و همسرتان در اوایل بیست سالگی هستید، احتمال باردار شدن شما ظرف مدت پنج ماه بسیار زیاد است، اگر بالای ۳۵ سال هستید هرچه زودتر در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.
باردار شدن کاملاً به شانس مربوط نمیشود. حتماً باید هر دو یا سه روز یکبار رابطه جنسی برقرار کنید.
اگر احساس میکنید تمام این کارها را انجام دادهاید و فایده نداشته است به پزشک مراجعه کنید. ۱۵ در صد از زوجها از ناباروری رنج میبرند، ولی حتی اگر جزء این تعداد هستید به این معنی نیست که هرگز بچهدار نخواهید شد. ممکن است شما برای بارداری به زمان بیشتر و کمکهای پزشکی نیاز داشته باشید.
در صورت داشتن یکی از موارد زیر ممکن است مشکلات باروری داشته باشید
• مبتلا به بیماریهای قابل انتقال از طریق تماس جنسی مانند کلامیدیا یا سوزاک هستید.
• اگر جراحیهای لگنی یا شکمی مانند آپاندیس یا کیست تخمدان انجام دادهاید.
• همسر شما عمل جراحی فتق یا بیضه انجام داده باشد.
• عادت ماهانه نامنظم یا دردناک داشته باشید.
• مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک باشید.
• مبتلا به بیماریهای التهاب لگن خاصره هستید.
• مبتلا به آندومتریوز هستید.
• فیبروئید دارید.
• قبلاً حاملگی خارج از رحم داشتهاید.
به غیر از شرایط پزشکی کنونی و گذشته فرد، تغذیه و شیوه زندگی نیز بر باروری تأثیرگذار است همچنین موارد زیر روی قدرت باروری تأثیر بسیاری میگذارد:
• اضافه وزن، شاخص توده بدنی (BMI) بیش از ۲۹
• کمبود وزن، شاخص توده بدنی کمتر از ۱۹
• استعمال دخانیات
بهترین کاری که انجام میدهید مراجعه به پزشک است. بهتر است که شما و همسرتان با هم به پزشک مراجعه کنید. از صحبت با پزشک نترسید، مهم نیست که چه مدت است برای بچهدار شدن تلاش میکنید، پزشک میتواند به سؤالات شما پاسخ بگوید، آزمایشهای اولیه را انجام دهد و در صورت لزوم شما را نزد متخصص ناباروری بفرستد.