این هفته وزن جنین ۱ کیلوگرم و از سر تا پاشنه پا ۳۸ سانتیمتر (یا اندازه یک بادمجان بزرگ) است. مژهها رشد کردهاند و جنین میتواند پلک بزند. با رشد قدرت بینایی، نوری که از طریق شکم وارد رحم میشود را میبیند. میلیاردها سلول عصبی در مغز جنین رشد کرده است، همچنین چربی جنینی بیشتری در بدن او تشکیل شده است تا برای تولد و زندگی در این دنیا آماده شود.
شما در سه ماه آخر بارداری هستید. سومین و آخرین سه ماهه بارداری این هفته شروع میشود. اگر مثل خیلی از خانمها باشید در این سه ماهه ۵ کیلوگرم وزن اضافه خواهید کرد. از این به بعد باید هر دو هفته یک بار به پزشک یا ماما مراجعه کنید. از هفته ۳۶ به بعد باید هر هفته نزد پزشک بروید. برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، پزشک آزمایش خون برای تشخیص HIV و سفلیس و همچنین برای اطمینان بیشتر قبل از زایمان کشت کلامیدیا و عفونتهای لگن خاصره تجویز میکند. همچنین اگر قند خون بالا بود و هنوز آزمایشهای تکمیلی را انجام ندادهاید، فوراً آزمایش مقاومت در برابر گلوگز سه ساعته را انجام دهید.
اگر آزمایشها نشان دهد که آرهاش (Rh) شما منفی است، فوراً باید آرهاش ایمونوگلوبولین تزریق کنید تا بدن در مقابل رشد پادتنهایی که به خون جنین حمله میکنند، مقاومت کند. اگر آرهاش جنین مثبت باشد یک واحد ایمونوگلوبولین بعد از زایمان به شما تزریق میشود.
در این هفته ترکهای پوست روی شکم نمایان میشوند. اگر این ترکها تاکنون ایجاد نشدهاند نگران نباشید. هیچچیزی برای جلوگیری از این ترکها وجود ندارد. اگرچه آنها قرمز و قابل مشاهدهاند ولی در مدت یک سال یا کمتر به رنگ سفید در میآیند و دیگر نمیتوان آنها را دید.
برخی از خانمها حس ناخوشایندی را در قسمت پایین پاهای خود احساس میکنند و هنگام دراز کشیدن باید به آنها کمک کرد. اگر این حس بعد از حرکت به طور موقت برطرف میشود، دچار سندرم پای بیقرار شدهاید. هیچ کس دلیل اصلی سندرم پای بیقرار را نمیداند اما میتوان گفت در بین مادران باردار یک امر طبیعی است. سعی کنید پاها را دراز کرده و ماساژ دهید و مصرف کافئین را به حداقل برسانید. از پزشک زنان سؤال کنید که آیا لازم است برای بهبود سندرم پای بیقرار مکمل آهن مصرف کنید یا خیر.
احساسات بارداری، ظاهر بارداری، فکر کردن به بارداری، کل زندگی شما را تحت شعاع قرار داده است. بعضی از زنان در این مرحله از بارداری به دنبال هویت گذشته خود میگردند. متأسفانه، همه چیز پیش از بهبودیافتن بدتر میشود. ممکن است کار کردن در این هفته دردسرساز باشد. بسیاری از زنان تا هفته ۳۴ یا ۳۶ بارداری کار میکنند ولی آنها نیز آرزو میکنند که کاش مرخصی زایمان را زودتر رد کرده بودند. درباره هزینههای اقتصادی در مقایسه با هزینههای عاطفی و جسمی کار کردن برای هفتههای بعدی بیشتر فکر کنید.
پره اکلامپسی یک مشکل پیچیده است که ۳ تا ۸ درصد زنان باردار را تحت تأثیر قرار میدهد. زمانی این مشکل در زنان باردار تشخیص داده میشود که شخص بعد از هفته بیستم فشار خون بالا داشته باشد و پروتئین در ادرار او دیده شود. بسیاری از افرادی که در اواخر حاملگی دچار پرهاکلامپسی میشوند با مراقبتهای ویژه به سلامت وضعحمل میکنند؛ اما وقتی که پرهاکلامپسی وخیم باشد بسیاری از اندامها را تحت تأثیر قرار میدهد و حتی مشکلات جدی و خطرات جانی به دنبال دارد. تنها راه بهبود، زایمان است.
پرهاکلامپسی به طور اتفاقی روی میدهد پس باید مراقب علائم بود. اگر هر یک از علائم هشداردهنده زیر را مشاهده کردید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
• ورم صورت و زیر چشمها، البته بیش از یک ورم ساده دستها یا ورم ناگهانی پاها و قوزک.
• افزایش سریع وزن، بیش از ۲ کیلو در هفته.
• سردردهای شدید
• تغییر در بینایی مانند دو بینی، تار بینی، نقطهبینی یا نور چشمکزن، حساسیت به نور یا از دست دادن موقتی دید
• دردهای شدید یا ضعیف در قسمت بالای شکم
• تهوع و استفراغ
پرهاکلامپسی ممکن است بدون هیچ نشانه خاصی، به خصوص در سنین پایین، اتفاق بیفتد در حالی که بعضی از علائم به شکل مشکلات عادی حاملگی به نظر میرسند؛ بنابراین ممکن است خود شما از مشکلتان اطلاعی نداشته باشید تا زمانی که برای معاینات قبل از زایمان مراجعه کنید. این مسئله بهترین دلیل برای این است که در مراجعه به پزشک سهلانگاری نکنید.
ابتلا به پرهاکلامپسی در طی بارداری اول بسیار عادی است. با این وجود وقتی برای اولین بار و در اولین حاملگی به آن مبتلا شدید، در حاملگیهای بعدی به راحتی مبتلا میشوید. عوامل خطرزای دیگر عبارتند از:
• فشار خون بالای مزمن
• مشکلات لخته شدن خون، دیابت، بیماریهای کلیوی یا بیماریهای سیستم ایمنی بدن مثل سل پوستی
• سابقه ارثی پرهاکلامپسی (مادر، خواهر، مادربزرگ، خاله)
• چاقی بیشازحد (شاخص توده بدنی ۳۰ یا بیشتر)
• بارداری بیش از دوقلو
• سن زیر ۲۰ سال و بالای ۴۰ سال
هیچ روش مطمئنی برای جلوگیری از ابتلا به پرهاکلامپسی وجود ندارد ولی تحقیقات زیادی در این زمینه در حال انجام است. بعضی از مطالعات نشان دادهاند که مصرف کلسیم، ویتامینها و مقدار کمی آسپرین ممکن است نتیجه خوبی داشته باشد اما هنوز جواب دقیقی در دست نیست. تنها کاری که در حال حاضر میتوان انجام داد این است که مراقبتهای پیش از زایمان را به دقت انجام دهید و طبق برنامه منظم به پزشک مراجعه کنید. هربار که نزد پزشک میروید فشار خون و میزان پروتئین ادرار شما بررسی میشود. همچنین مراقب علائم هشداردهنده باشید و به محض اینکه یکی از علائم را مشاهده کردید فوراً به پزشک اطلاع دهید.
میتوانید با تمرین وضعیت تولد شرایط تولد را برای خود راحتتر کنید. با این کار کمر درد شما کاهش مییابد. هیچ چیز پیچیدهای در مورد وضعیت زایمان وجود ندارد. انقباضات قوی انجام دهید. به پشت روی صندلی بنشینید و پشتی یا کوسنی را در پشت خود قرار دهید. جلوی همسر خود بنشینید و دستهای خود را دور گردن او حلقه بزنید و سر خود را روی شانه او قرار دهید.
روی چهار دست و پا زانو بزنید در حالی که در یک طرف شما بالشت و کوسن قرار دارد و سپس روی پای همسر، توپ یا صندلی تکیه بدهید. روی توپ زایمان بنشینید به سمت عقب و جلو بروید. به کمک همسرتان به پشت روی تخت و سطح صاف بخوابید. این کار در مراحل آخر بارداری بسیار مفید است و به شما کمک میکند که به راحتی خود را آزاد کنید. لگن خود را به جلو و عقب تکان دهید، این کار درد را کمتر میکند و جنین را به سمت دهانه زایمان هدایت میکند.
• هر چه به تاریخ زایمان نزدیکتر میشوید به خاطر تغییرات هورمونی و عصبی با خوابیدن مشکل دارید.
• رشد جنین به ریهها فشار میآورد؛ بنابراین تنس تنگی دارید.
• در این هفته درد دارید. تحمل سه ماهه سوم به دلیل نوسانات هورمونی واقعاً دشوار است.
• درد دروغین زایمان دارید. این دردها به مرور شدیدتر میشوند زیرا بدن شما آماده وضع حمل میشود.
• پستانها نشت میکنند، پستانها اولین غذای کودک که یک ماده زرد رنگ به نام آغوز است را شروع به تولید میکنند.