میزان رشد در دوران بلوغ مهمترین عامل نگرانکننده در نزد خانوادهها و پزشکان است. باید گفت گاهی اوقات به اشتباه تصور میشود که بلوغ زودرس باعث کوتاهی قد میشود، درحالیکه در بسیاری از شرایط فیزیولوژیکی، مکانیسمهای خاص بین رشد قبل از بلوغ و رشد دوران بلوغ وجود دارد. بلوغ زودرس باعث عدم تنظیم این مکانیسمها میشود زیرا زمانی که بلوغ زودتر از موعد اتفاق میافتد مدت زمان رشد قبل از بلوغ کوتاه میشود.
در تشخیص بلوغ زودرس سرعت اولیه قد کشیدن افزایش مییابد و سن استخوانی بیشتر میشود. در مطالعات اخیر که درباره بلوغ زودرس در دختران انجامشده است ویژگیهای اصلی علم رشد بهطور کامل در نظر گرفتهشده است. سرعت اولیه رشد بین ۸ تا ۱۰ سانتیمتر در یک سال است که به ترتیب بین ۲+ تا ۴+ سانتیمتر در این سنین است و بهطورکلی باعث ۱/ ۵+ تا ۲/ ۵+ سانتیمتر افزایش قد میشود. سن استخوانی واقعی به ترتیب سن تقریباً ۳ سال است که باعث کوتاهی قد در بزرگسالی میشود (۵- تا ۱۱- سانتیمتر نسبت به استاندارد قدی). این الگوی رشد رابطه مستقیمی با تأثیرات استروژنها ندارد اما استروئیدها و عامل رشد انسولین مانند (IGF)‐I باعث افزایش هورمون رشد میشود.
تخمین واقعی میزان کاهش قد در بلوغ زودرس مشکل است. زنجیره تاریخی بیمارانی که درماننشدهاند نشان میدهد قد واقعی آنها در دخترها ۱۵۲ و در پسرها ۱۵۶ سانتیمتر است که کاهشی در حدود ۱۰ سانتیمتر در دخترها و ۲۰ سانتیمتر پسرها دارد. بااینوجود این آمار از تعداد محدودی بیمار بین سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ تهیهشده است. بسیاری از زنجیرههای تاریخی نشان میدهند ارتباط منفی بین سن آغاز بلوغ زودرس و بلندی قد در بزرگسالی وجود دارد که در بسیاری از موارد نمیتوان بلندی قد را تعیین کرد. بلوغ زودرس باعث میشود که کودک رشد کافی نداشته باشد و قد او در بزرگسالی کوتاه شود.
اگر کودکی زودتر یا دیرتر از زمان طبیعی بالغ شود، آن را بلوغ زودرس یا بلوغ دیررس مینامند.
در بعضی حالات بلوغ زودرس یا دیررس باعث ایجاد شرایط نهفته میشود. درصورتیکه دلایل آشکاری از قبیل بیماریهای مزمن وجود نداشته باشد، نیاز به انجام آزمایشها برای تشخیص هرگونه مشکل وجود دارد.
تحقیقات زیادی روی زمان آغاز بلوغ در خانمها انجامشده است. مهمترین نگرانی این است که آیا رسیدن به سن بلوغ در زمانهای متفاوت نسبت به دیگران خوب است یا نه؟ تمام تحقیقات انجامشده نشان میدهند که بلوغ زودرس ازنظر روانی روی دخترها تأثیر میگذارد. بسیاری از خانمها که با بلوغ زودرس مواجه میشوند دید منفی نسبت به بدن خود دارند. فشاری که از طرف اجتماع روی خانمها است باعث میشود دوست داشته باشند لاغر بمانند. دخترهایی که بلوغ زودرس دارند بزرگتر و چاقتر از دخترهایی هستند که بهموقع بالغ میشوند. این دخترها به دلیل اینکه با دوستان خود مقایسه میشوند از اعتمادبهنفس پایینی برخوردار هستند. معمولاً این دخترها در بین هم سن و سالهای خود جایگاه خوبی ندارند و برای فرار از این مخمصه تنها کاری که انجام میدهند این است که بهجای انتخاب دوست مناسب در بین هم سن و سالهای خود با افراد بزرگتر دوست میشوند. دوستی با اشخاص بزرگتر برای افراد کمتجربه و افرادی که هنوز از نظر ذهنی به تکامل نرسیدهاند، خوب نیست. رفتوآمد با افراد بزرگتر ممکن است باعث سوء رفتار یا عادات ناپسند شود. گروهی از دانشمندان در سال ۱۹۹۶ به این نتیجه رسیدند دخترهایی که زود به بلوغ میرسند فرصت کافی برای لذت بردن از دوران کودکی خود ندارند و خیلی زود به دنیای بزرگسالی وارد میشوند. این افراد زمان کمی برای شکل دادن به حس شناخت خود دارند، باید دانست شکلگیری بیموقع باعث بروز مشکلات در تصمیمگیری درباره آینده میشود. تحقیقات دیگری که در سال ۱۹۸۷ انجام شد نشان میدهد که شکل ظاهری در افرادی که بلوغ زودرس دارند بیش از هر چیز دیگر از اهمیت خاص برخوردار است. اشخاصی که زود رشد میکنند هیچگونه رضایتی نسبت به بدن خود ندارند و بیشتر سعی میکنند مراقب ظاهر خود باشند. مهمترین عاملی که باعث این نارضایتی میشود چاقتر بودن این افراد نسبت به هم سن و سالهای آنها است.
بلوغ زودرس در پسرها برخلاف دخترها، مضر نیست. تحقیقات زیادی روی بلوغ زودرس در پسرها مانند دخترها انجامنشده است اما تنها چیزی که مورد قبول است این است که بلوغ زودرس در پسرها بهعنوان یک فرصت خوب در نظر گرفته میشود. به دلیل اینکه در بسیاری از فرهنگها، داشتن ظاهر ورزشکاری و قدرت مردانه از اهمیت خاصی برخوردار است. با دانستن این مطلب، پسرهایی که بافت ماهیچهای و چالاکی بیشتری دارند بیشتر مورد استقبال پسرهای دیگر قرار میگیرند که هنوز روند بلوغ را طی نکردهاند. این تمام اتفاقاتی است که برای پسرهایی که زودتر به بلوغ میرسند، میافتد. پسرهایی که زودتر به بلوغ میرسند قویتر و بهتر از هم سن و سالهای خود به نظر میرسند. دیگران کاملاً از آنها تقلید میکنند و این کار باعث افزایش اعتمادبهنفس آنها میشود. بر اساس تحقیقات چند تن از دانشمندان که در سال ۱۹۸۷ انجام گرفته است شکل ظاهری نقش گستردهای در دوران نوجوانی دارد. تحقیقات نشان میدهد کسانی که زود به بلوغ میرسند از بلندی قد و تصویر بدنی خود بسیار راضی هستند. پسرهایی که بلوغ زودرس دارند افراد شادی هستند و حتی بعدازاینکه قد و وزن آنها کنترل شد، خوشحالتر به نظر میرسند. پسرهایی که تازه به بلوغ رسیدهاند در کلاس هفتم خود را جذابتر میبینند و در کلاس دهم احساس میکنند که قویتر شدهاند. مطالعات نشان مدهد که این افراد بیشک فرصت برتری برای شرکت در ورزشهای گروهی را دارند. دانشآموزی که دیر به بلوغ رسیده است (در کلاس یازدهم) میگوید هرگز علاقهای به پرداختن به ورزشهای مورد علاقه خود نداشته است. او میگوید احساس میکرده بدن او از نظر فیزیکی مناسب ورزش کردن نیست؛ اما در حال حاضر یکی از بهترین ورزشکاران غیرحرفهای در گروه خود است. در حال حاضر باور دارد که یکی از بهترینها است اما هنوز هم اعتماد به نفس کافی ندارد. پسرهایی که دیر بالغ میشوند همین حس را دارند. افرادی که دیر به بلوغ میرسند با دیدن دوستان خود که بزرگ و قوی شدهاند، ناراحت و سرخورده میشوند. شرکت در مسابقات و فعالیتهای ورزشی نیازمند قدرتمند بودن است. پسرهایی که بدن آنها آمادگی شرکت در ورزشهای وزنهبرداری را ندارد بیشتر و بیشتر تلاش میکنند تا بتوانند با دوستان خود رقابت کنند. این کار باعث آسیب دیدن ماهیچهها و استخوانهای آنها میشود. بلوغ دیررس باعث میشود دیگران به دیده تحقیر به آنها نگاه کنند. افرادی که دیر به بلوغ میرسند در مقایسه با دوستان خود احساس بیعرضگی دارند. این افراد به دلیل داشتن ماهیچه های ضعیف و قدکوتاه از شانس کمتری برای موفقیت در ورزش برخوردار هستند. به یاد داشته باشید ورزش یکی از مسائل مهم در تمام فرهنگها است.