به چند سال قبل از یائسگی، حوالی یائسگی میگویند؛ در این دوره از زندگی، میزان هورمونهای بدن زنان و قاعدگی آنها نامنظم میشود. به حوالی یائسگی «وارد شدن به یائسگی» نیز میگویند.
زنان یک سال بعد از قطع کامل عادت ماهانه، وارد یائسگی میشوند. این اتفاق معمولاً حولوحوش سن ۵۰ سالگی میافتد. یک سال قبل از یائسگی، میزان هورمونها به خصوص استروژن و پروژسترون تغییر میکند و علائم حوالی یائسگی نمایان میشود. معمولاً این تغییرات از اواسط ۴۰ سالگی شروع میشود و تا یکی دو سال بعد از یائسگی ادامه پیدا میکند.
علائم حوالی یائسگی در بعضی از زنان شدید نیست؛ اما این علائم در بعضی از زنان چنان شدید است که بر خواب و زندگی روزمره آنها تأثیر میگذارد.
مدت زمان حوالی یائسگی تا زمان یائسگی، یعنی زمانی که تخمدانها تخمکگذاری را به طور کلی متوقف میکنند، طول میکشد. در یک یا دو سال آخر حوالی یائسگی، استروژن به سرعت کاهش مییابد.
مدت زمان میانگین دوره حوالی یائسگی چهار سال است؛ اما در بعضی زنان این مرحله تنها چند ماه و در بعضی حتی تا ۱۰ سال هم طول میکشد. دوره حوالی یائسگی یک سال بعد از یائسگی پایان میپذیرد؛ یعنی زمانی که زنان ۱۲ ماه را بدون عادت ماهانه پشت سر گذاشتهاند.
دو دلیل اصلی برای دوره حوالی یائسگی وجود دارد. تشدید نوسانات هورمونی یکی از اصلیترین دلایل آن است. این دو دلیل را با توضیحی کوتاه در زیر آوردهایم:
ساختار بدن زنان بسیار پیچیده است و با تکیه بر تعادل هورمونی، عملکردهای اساسی بدن مانند دمای بدن، تخمکگذاری و سایر عملکردهای بدن را کنترل میکند.
با آغاز دوره حوالی یائسگی، بدن زنان به طور طبیعی، ترشح هورمون را به حداقل میرساند. هورمونهای حیاتی بدن زنان مانند استروژن، پروژسترون و تستوسترون رو به کاهش میگذارند و باعث بروز علائمی در زنان میشوند.
دوره حوالی یائسگی با نوسانات هورمونی غیرعادی همراه است، ولی موارد دیگری نیز وجود دارد که باعث بینظمی هورمونها و در نتیجه آغاز دوره حوالی یائسگی میشود. دلایل خارجی عبارتند از: شیوه زندگی مانند استعمال دخانیات، فشار روحی و وضعیت پزشکی مانند عمل جراحی، شیمیدرمانی یا عوامل ژنتیکی.
دوره حوالی یائسگی چه ناشی از دلایل هورمونی باشد چه دلایل خارجی، علائم یکسانی دارد که گاهی از نظر شدت و تداوم با یکدیگر تفاوت دارند.
علائم دوره حوالی یائسگی در بعضی از زنان شدید نیست؛ اما در بعضی دیگر، این علائم به حدی شدید است که بر خواب و زندگی روزمره آنها تأثیر میگذارد. علائم دوره حوالی یائسگی به صورت روحی و جسمی بروز میکند. متأسفانه این علائم بسیار متفاوتند و بسیاری از زنان طی یائسگی، بیش از یک مورد از این علائم را تجربه میکنند. این علائم از این قرارند:
تغییرات پیشبینیناپذیر در قاعدگی از قبیل خونریزی شدید یا خفیف یا سیکل کوتاه و طولانی.
گرگرفتگی.
تعریق شبانه و مشکلات خواب (بیخوابی).
مشکلات حافظه و عدم تمرکز.
افسردگی.
نگرانی، تندخویی و نوسانات روحی.
تپش قلب.
خارش و خشکی واژن که باعث بروز مشکلات در زمان رابطه جنسی میشود.
کاهش میل جنسی.
پزشک معمولاً با توجه به علائم موجود میتواند دوره حوالی یائسگی را تشخیص دهد. آزمایش خون نیز به بررسی میزان هورمونها کمک میکند؛ اما به دلیل نوسانات غیرعادی هورمون، در این مدت تشخیص کمی مشکل میشود. برای مقایسه، بهتر است آزمایشهای مختلفی در زمانهای متفاوت انجام شود.
گرگرفتگی در بعضی از زنان، بعد از مصرف دوز کم قرصهای ضدبارداری، برای مدتی کوتاه بهبود مییابد. چسبهای قابل استفاده روی پوست، حلقه واژنی و تزریق پروژسترون از جمله دیگر گزینههای درمانی برای کنترل گرگرفتگی است. بعضی از زنان نباید از هورمونهای جلوگیری از بارداری استفاده کنند، هنگام استفاده از این هورمونها، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
انجام فعالیتهایی که وضعیت عمومی را بهبود میبخشد، احساس بهتری به شما میدهد. بعضی از این فعالیتها از این قرارند:
• ورزشکردن
• ترک سیگار در صورتی که سیگاری هستید
• بیشتر بخوابید و سعی کنید هر روز در یک ساعت معین به رختخواب بروید و در ساعتی معین بیدار شوید
• عدم مصرف الکل
• داشتن وزن مناسب
• مصرف کلسیم کافی در رژیم غذایی
• با پزشک خود مشورت کنید که در صورت لزوم مولتیویتامین مصرف کنید
اگر در زمان داشتن رابطه جنسی مشکل دارید، با پزشک خود مشورت کنید. در صورت خشکی واژن از ژلهای روانکننده استفاده کنید.
درمانهای دیگری نیز برای درمان علائم مختلف دوره حوالی یائسگی وجود دارد؛ مانند داروهای ضدافسردگی برای درمان نوسانات روحی.
در صورت داشتن علائم خاص یا در صورتی که میخواهید با درمان به هدفی مشخص برسید، با پزشک خود مشورت کنید. صحبت درباره هدفتان از درمان، به پزشک کمک میکند تا برنامه خود را بر اساس آن چیزی که مناسب شما است، ترتیب دهد.
اگر وضعیت سلامتی بدنتان تاکنون در اولویت نبوده است، اکنون زمانش رسیده که به سلامتی خود بیشتر اهمیت بدهید. به این فکر کنید که در ۱۰ سال آینده چه احساسی خواهید داشت؟ چه نوع فعالیتهایی را انجام خواهید داد؟ بدن شما برای انجام این کارها به چه چیزهایی نیاز دارد؟ با ظهور اولین علائم یائسگی، برنامهای برای سلامتی خود ترتیب دهید. شما بهتر از هر شخص دیگری از تغییرات به وجودآمده در بدنتان آگاهید؛ از این تغییرات برای شروع استفاده کنید.
اگر نمیخواهید دوره حوالی یائسگی را با بارداری سپری کنید، استفاده از روشهای جلوگیری را فراموش نکنید. کاهش میزان استروژن به معنی ناتوانی شما در بارداری نیست؛ اگرچه باروری خانمها در دوره حوالی یائسگی نسبت به یک دهه قبل کاهش مییابد؛ اما بارداری در این دوره بسیاری از زنان را شگفتزده میکند. یکی دیگر از مشکلات این دوره احتمال ابتلا به بیماریهای آمیزشی است. مراقب خودتان باشید.
هرگاه احساس کردید بدنتان در حال تغییر است، تاریخ آن را یادداشت کنید. با این کار اطلاعاتی کامل درباره تغییرات و نحوه بروزشان به دست میآورید و میتوانید بدنتان را بررسی کنید. ممکن است چند شب متوالی نتوانید به خوبی بخوابید و استراحت کنید و در طول روز تمرکز نداشته باشید. داشتن تقویم دوره حوالی یائسگی، راهی مناسب برای درک تغییرات و علائم آن است. این تقویم کمک میکند تا چرخه قاعدگی، علائم قابل توجه، رویدادهای زندگی و درمانهای انجامشده را به خوبی به یاد داشته باشید. هنگام مراجعه به پزشک، این تقویم را به همراه داشته باشید.