بافت بدن
بافت بدن
بافت‌ها گروهی از سلول‌های مشابه هستند که با یکدیگر فعالیت می‌کنند تا عملکرد خاصی را انجام دهند. به بررسی بافت‌ها، بافت‌شناسی می‌گویند.
به دلیل پیچیدگی بدن انسان، یک سلول نمی‌تواند همه عملکردهای مورد نیاز بدن را انجام دهد. بعضی سلول‌ها، مخصوص شکل‌دادن گروهی از سلول‌ها یا بافت‌ها هستند. بدن انسان چهار نوع بافت اصلی دارد:
- بافت پوششی
- بافت همبند
- بافت ماهیچه‌ای
- بافت عصبی
جدول زیر چهار نوع اصلی بافت بدن را نشان می‌دهد.
| نوع بافت | عملکرد اصلی |
|---|---|
| بافت پوششی | پوششی محافظ روی سطوح داخلی و خارجی بدن به وجود می‌آورد. |
| بافت همبند | از بدن و اعضای بدن محافظت می‌کند، آنها را به یکدیگر متصل می‌کند و از آنها حمایت می‌کند |
| بافت ماهیچه‌ای | به حرکت اعضای بدن کمک می‌کند |
| بافت عصبی | پیام‌های عصبی را شروع و منتقل می‌کند |
انواع بافت‌های بدن انسان
بافت پوششی
بافت پوششی از لایه‌ای از سلول‌ها تشکیل شده است که سطح داخلی و خارجی بدن را می‌پوشاند و از آن محافظت می‌کند. بافت پوششی مواد را در حین ترشح، جذب و دفع به داخل و بیرون خون می‌برد. بافت پوششی بدن خیلی سریع از بین می‌رود و به همین دلیل سلول‌های پوششی در تولید مثل بسیار فعال هستند.
معمولاً شبکه‌ای کوچک در هر بافت پوششی وجود دارد. این شبکه با سلول‌هایی که خیلی نزدیک به هم قرار می‌گیرند، لایه‌های سلولی به وجود می‌آورد. غشایی نازک و رطوبت‌پذیر به بافت پوششی متصل است و تا لایه زیری بافت همبند ادامه دارد. بافت پوششی از سلول‌های متفاوتی تشکیل شده است که در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، شکل‌های گوناگونی دارند. دو دسته‌بندی بافت پوششی از این قرارند:
- ساده (یک لایه)
- پیچیده (چند لایه)
بافت پوششی ساده
بافت پوششی ساده فقط یک لایه سلول در غشای زیرین دارد، بسیار نازک و شکننده است و فقط در قسمت‌هایی از بدن که نسبتاً محافظت شده‌اند مثل پوشش قلب و رگ‌های خون دیده می‌شود. این بافت در پوشش دستگاه گوارشی و سطح ریه‌ها در قسمتی که نازکی آن مزیتی برای جذب سریع‌تر است نیز وجود دارد. چهار نوع بافت پوششی ساده وجود دارد که بر اساس شکل و عملکردشان نام‌گذاری می‌شوند.
بافت پوششی پیچیده
محافظت از ساختار زیرین، عملکرد اصلی بافت پوششی پیچیده است. بافت پوششی پیچیده دو یا چند لایه سلول دارد. دو نوع بافت پوششی اصلی وجود دارد
بافت پوششی مطبق که از چندین لایه سلول با شکل‌های مختلف تشکیل شده است. در لایه‌های عمیق‌تر، سلول‌ها شکلی استوانه‌ای دارند و همان‌طور که رشد می‌کنند و به سطح می‌آیند، صاف می‌شوند.
بافت پوششی متغیر که از چند لایه سلول گلابی‌شکل تشکیل شده است که به مرور کش آمده و تغییر شکل می‌دهند. این نوع بافت در پوشش رحم، مثانه و لگنچه کلیوی دیده می‌شود.
بافت همبند
بافت همبند بیشترین بافت موجود در بدن است. این بافت اعضا و دیگر بافت‌های بدن را به یکدیگر وصل می‌کند و از آنها محافظت می‌کند. بافت همبند از ماتریکس یا ماده زمینه تشکیل شده است که خود از فیبروبلاست و فیبرهای پروتئینی ساخته شده است.
سلول‌های بافت همبند نسبت به سلول‌های بافت پوششی بیشتر از یکدیگر جدا می‌شوند و فضای بین سلول‌ها بیشتر است و با تعداد زیادی ماتریکس پر شده که زنده نیستند. ممکن است این ماتریکس دارای فیبر باشد یا نباشد و بسته به موقعیت و عملکرد بافت ممکن است حالتی نیمه جامد و ژله مانند داشته باشد یا کاملاً غلیظ و محکم باشد.
بافت ماهیچه‌ای
بافت ماهیچه‌ای بسیار ارتجاعی است و بنابراین توانایی بسیار زیادی در حرکت با کوتاه‌شدن در نتیجه انقباض دارد. این بافت از فیبرهایی قابل انقباض ساخته شده است که در دسته‌هایی مرتب و با بافت همبند احاطه شده‌اند. سه نوع بافت ماهیچه‌ای داریم:
- ماهیچه‌های اسکلتی
- ماهیچه‌های صاف
- ماهیچه‌های قلبی
بافت عصبی
بافت عصبی از سلول‌هایی به نام یاخته‌های عصبی تشکیل شده است که سیگنال‌های الکتریکی را با تبدیل محرک به پیام‌های عصبی دریافت می‌کنند و انتقال می‌دهند. بافت عصبی قابلیت تحریک‌پذیری و انتقال دارد و فعالیت‌های بدن را هماهنگ و تنظیم می‌کند.
