مفاصل بدن
مفاصل بدن
در قسمتی که دو یا چند استخوان یا غضروف به یکدیگر می‌رسند، مفصل شکل می‌گیرد. در حالی که استخوان اهرمی برای حرکت است، مفصل تکیه‌گاه یا پشتیبانی است که حرکت را پیوسته می‌کند و به استخوان‌ها امکان حرکت در جهت‌های خاص را می‌دهد.
انواع مفاصل
مفاصل بر اساس زاویه حرکتشان دسته‌بندی می‌کنند. مفصل‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کنند:
- مفاصل لیفی: هیچ حرکتی ممکن نیست
- مفاصل غضروفی: کمی حرکت ممکن است
- مفاصل سینوویال یا مفاصل زلالی: مفاصلی که به راحتی حرکت می‌کنند
مفاصل لیفی
این مفاصل، مفصل‌های ثابت با بافت‌های لیفی محکم بین استخوان‌ها هستند. معمولاً لبه استخوان‌ها با یکدیگر جفت می‌شوند. مفاصل بین دندان و بین استخوان آرواره فوقانی و آرواره زیرین فک از جمله مفاصل لیفی هستند.
مفاصل غضروفی
این مفاصل را که تا حدودی می‌توان حرکت داد و غضروفی لیفی بین انتهای استخوان‌ها دارند که مفصل را شکل می‌دهد. این لایه غضروف لیفی، مانند ضربه‌گیر عمل می‌کند. مفاصل بین مهره‌های نخاع و اتصاق شرمگاهی در بین استخوان شرمگاهی از جمله مفاصل غضروفی بدن است.
مفاصل سینوویال
این مفاصل که آزادانه حرکت می‌کنند، ساختار پیچیده‌تری نسبت به مفاصل لیفی و غضروفی دارند. پیش از اینکه نگاهی به مفاصل سینوویال بیندازیم، بهتر است که درباره ساختار این مفصل کمی بدانیم.
ساختار اصلی مفصل سینوویال
مفصل سینوویال فضایی بین استخوان‌های مفصل دار به وجود می‌آورد که به آن حفره سینوویال می‌گویند. سطح استخوان‌های مفصل دار با غضروف شفاف پوشیده شده است که سطحی محکم برای حرکت استخوان‌ها روی یکدیگر با کمترین اصطکاک به وجود می‌آورد.
کپسولی لیفی حفره سینوویال و غضروف را در بر گرفته است و به وصل‌شدن استخوان‌ها و نزدیکی مفاصل کمک می‌کند. این کپسول با لایه‌هایی محکم از بافت همبند به نام رباط محکم می‌شود که به یکدیگر وصل می‌شوند و انتهای مفصلی استخوان‌ها را نیز به یکدیگر وصل می‌کنند.
کپسول مفاصل به اندازه کافی محکم است که امکان مقاومت در برابر دررفتگی را داشته باشند و به اندازه کافی انعطاف‌پذیری دارند که به مفاصل امکان حرکت بدهند.
لایه داخلی کپسول مفاصل را غشای سینوویال شکل می‌دهد، این غشا روغنی چسبناک به نام مایع سینوویال ترشح می‌کند که مفاصل را چرب می‌کند و به غضروف شفاف مواد مغذی لازم را می‌رساند.
از آنجایی که غضروف شفاف منبع مستقیم خون ندارد، برای دریافت اکسیژن و مواد مغذی و دفع ضایعات از مفاصل به مایع سینوویال احتیاج دارد که از طریق غشای سینوویال مواد مغذی لازم را به دست بیاورد و مواد زائد را دفع کند.
