بلوغ زودرس به چه معنا است؟
بلوغ زودرس به چه معنا است؟
بلوغ زودرس یا بلوغ زودهنگام به معنی پدیدار شدن علائم بلوغ (رشد پستانها، بیضهها، موهای زیر بغل و شرمگاهی، بوی بدن، خونریزی عادت ماهانه و رشد ناگهانی) زودتر از موعد مقرر است. بلوغ زودرس به بلوغی گفته می‌شود که در دختران قبل از ۸ سالگی و در پسرها قبل از ۹ سالگی شروع شود.
بلوغ زودرس دو نوع است. عادیترین نوع آن بلوغ زودرس مرکزی است. بلوغ زودرس مرکزی زمانی اتفاق میافتد که مغز روند بلوغ را به‌طور طبیعی شروع میکند و هورمونهای مختلف به‌طور طبیعی در بدن ترشح میشوند – اما این اتفاق خیلی زودتر از موعد مقرر میافتد. در بسیاری از افراد هیچ دلیل خاصی برای بلوغ زودرس وجود ندارد. در شرایط بسیار نادر، بلوغ زودرس مرکزی به دلیل بیماریهای خاص از قبیل عفونت مغز، بروز میکند.
نوع دوم که غیرمعمولتر از نوع اول است بلوغ زودرس محیطی نام دارد. این نوع بلوغ زودهنگام زمانی اتفاق میافتد که تخمدانها یا بیضهها که هورمونهای استروژن یا تستوسترون ترشح میکنند مشکلی از قبیل کیست یا تومور داشته باشند.
برای تشخیص بلوغ زودرس پزشک از شما سؤالاتی میپرسد و آزمایشهایی انجام میدهد. این آزمایشها عبارتند از:
آزمایش فیزیکی
برای مشخص شدن هرگونه تغییر در بدن.
تاریخچه خانوادگی
برای مشخص شدن اینکه بلوغ زودرس سابقه فامیلی دارد یا نه.
آزمایش خون
برای اندازهگیری هورمونها و تیروئید کودک.
عکسبرداری با اشعه ایکس
معمولاً از دست یا مچ گرفته می‌شود تا سن استخوانی کودک را مشخص کند. عکسبرداری شیوه مناسبی برای مشخص کردن سرعت رشد کودک است.
تصویربرداری امآرآی (MRI) از مغز
تصویربرداری امآرآی یا تشدید مغناطیسی برای تشخیص بیماریهایی که باعث بلوغ زودرس مرکزی مانند تومور میشوند، انجام میگیرد. برای همه کودکان نمیتوان از MRI استفاده کرد. از این روش زمانی استفاده می‌شود که مشکلات نهفته خاص مانند بلوغ زودرس در کودکان زیر ۶ سال یا علائم دیگر وجود داشته باشد.
آغاز بلوغ معمولاً با فعال شدن ژن GPR54 شروع می‌شود، این ژن با ارسال سیگنالهایی به مغز و ایجاد یک سری واکنش باعث ترشح هورمونها در بدن می‌شود.
شروع زودهنگام این واکنشهای زنجیرهای ممکن است در اثر موارد زیر باشد:
• مشکل مغزی (مانند تومور)
• آسیب مغزی به دلیل ضربه به سر
• عفونت مغز (مانند مننژیت)
• مشکلات تخمدانها یا غده تیروئید
• زمینههای ارثی (ممکن است در خانواده شما سابقه بلوغ زودرس وجود داشته باشد)
بااین‌وجود، بسیاری از دخترها بدون هیچ دلیلی با بلوغ زودرس روبرو میشوند. در پسرها بلوغ زودرس به‌ندرت دیده می‌شود جز اینکه فرد دچار یک بیماری نهفته باشد.
چه عواملی باعث بلوغ زودرس میشوند؟
در بسیاری از موارد بلوغ زودرس بدون هیچ دلیلی اتفاق میافتد. در بعضی موارد، غده هیپوفیز که مسئول تنظیم ترشح بسیاری از هورمونهای بدن است، زودتر از موقع به تخمدانها و بیضهها برای ترشح هورمونهای تولیدمثل سیگنال میفرستد. علائم بلوغ ممکن است به دلیل بیماری غده فوق کلیوی یا عملکرد بد تخمدانها و بیضهها خیلی زود ظاهر شود. پزشک کودک شما ممکن است با انجام چند آزمایش مشخص کند که کودک بیماری نهفتهای دارد یا نه. بعضی از دلیلهای بلوغ زودرس هایپرپلازی مادرزادی غده فوق کلیوی (CAH)، سندرم مک‌کین-آلبرایت و بیرون‌زدگی نخاع با تجمع مایع در جمجمه است.
به نظر میرسد بعضی از دلایل نهفته بلوغ زودرس چاقی، عوامل اجتماعی و آلودگی محیط باشد. علاوه بر این‌ها انجام پرتودرمانی برای درمان سرطان نیز باعث بلوغ زودرس می‌شود. هرروزه مواد شیمیایی زیادی، از قبیل محصولات بهداشتی، محصولات خانگی و شوینده‌ها در محیط‌زیست یافت می‌شود که باعث برهم خوردن تعادل سیستم غدد درونریز بدن میشوند. با مشاهده مطالعات انجام‌شده روی انسانها و حیوانات، متوجه میشویم که بسیاری از مشکلات غدد درونریز باعث برهم خوردن زمان بلوغ میشوند.
آیا دختر من به دلیل داشتن علائم بلوغ باید به پزشک مراجعه کند؟
چنانچه مشکوک هستید که فرزندتان دچار بلوغ زودرس است، او را برای چکاپ نزد پزشک ببرید.
بلوغ زودرس چگونه رشد فیزیکی را تحت تأثیر قرار میدهد؟
کودکان در طی بلوغ به‌سرعت رشد میکنند. اگر در ابتدا بیشتر از حد معمول چاق شوند، رشد نمیکنند و کوتاه‌قد میمانند.
بلوغ زودرس چگونه به شیوههای مختلف روی کودکان تأثیر میگذارد؟
همیشه متفاوت بودن سخت است و رشد کردن پیش از موعد فشار زیادی به کودکان وارد میکند. هم پسرها و هم دخترها وقتی با تغییرات زودهنگام بلوغ روبرو میشوند، مشکلات زیادی دارند. این کودکان شرایط سختی را پشت سر میگذارند و اعتمادبه‌نفس خود را از دست میدهند. همچنین تغییراتی که در بدن آن‌ها صورت میگیرد باعث گیج شدن آن‌ها می‌شود، ممکن است احساسات نامأنوسی را تجربه کنند.
دخترانی که زودتر به بلوغ میرسند رفتارهای پرخطری را تجربه میکنند حتی ممکن است زودتر از بقیه ازدواج کنند. دخترانی که بلوغ زودرس دارند با مشکلات رفتاری بیشتری روبرو هستند و خطر خودکشی و سوءمصرف مواد آن‌ها را تهدید میکند.
اگر نگران رفتار کودکان خود هستید با پزشک یا کادر مدرسه آن‌ها صحبت کنید و از یک مشاور روانشناس ماهر برای پشت سر گذاشتن این دوران کمک بگیرید.
